Bir Mezhebten başka bir Mezhebe geçen kimse, ibadet ve muamelelerinin kamil manada olabilmesi için girdiği mezhebin önemli meselelerini bilmesi gerekir.
Misal olarak, bir Şafii mezhebinden kişi, Hanefi mezhebine geçiyorsa, en azından o mezhebe göre abdestin farzlarını, abdesti bozan halleri, namazın rukunlerini ve vaciblerini bilmesi gerekir. Bunları bilmeden geçecek olursa, farkına varmadan ibadetini eksik yapıb hataya düşebilir.
Bir mezhebten diğerine tamamen geçmek mümkün olduğu gibi, kendi mezhebinde çıkış yolu bulamayan bir kimse o mevzuda diğer mezhebin ictihadına, görüşüne göre amel edebilir. Bu caizdir. Fakat bu taklid keyfi ve nefisten gelen bir arzu ile olmamalıdır. Bir zaruret ve maslahata göre yapılmalıdır. Bir meselede kendi mezhebinden başka bir mezhebi taklid eden kimse şu hususlara dikkat etmelidir.
1: Bir ibadet veya muamele başka bir hak mezhebe göre taklid edilecekse, o ibadet veya muamelenin daha önce yapılmamış olması gerekir. Mesela, Şafii mezhebine mensub olan bir kimse, namaza başlamadan önce hanımına eliyle dokunduğunu namazı kıldıktan sonra hatırlasa; sonra da, "Nasıl olsa abdestim Hanefi mezhebine göre tamamdır" deyib, o meselede Hanefi mezhebine tabi olsa, namazı sahih olmaz!
2: Taklid eden kişi, her mezhebden kolayına geleni seçib ona göre amel etme gibi bir yola girmemelidir. Böyle bir hareket, farklı mezheblere göre birbirine zıt meseleleri bir arada yapma sayılır ki, buna "telfik" denir. Telfik ise caiz değildir.
Mesela, abdestini Hanefi mezhebine göre alan kimsenin, niyet etmese de abdesti tamamdır. Çünkü bu mezhebe göre niyet abdestin farzlarından değildir. Fakat bu kişinin aynı mezhebe göre başının dörtte birini meshetmesi lâzım gelirken, bu hususta Şâfiî mezhebine uyarak başının dörtte birinden azını mesh ederse, bu abdest tamamlanmış sayılmaz. Böyle bir davranış "telfik" sayılacağından câiz değildir. (İbni Âbidîn, Reddu'l-Muhtar. (Beyrut: İhyâu't-Turâsi'l-Arabî) 1:51; es-Seyyid Ebî Bekir. İânetu't-Tâlibîn. (Beyrut: İhyâu't-Turarâsi'l-Arabî) 4:219.)
Bununla beraber, her mezhebin azimete taalluk eden cihetlerini taklid etmek bir takva işidir.
Mesela, Hanefi mezhebine mensub bir insanın eli, hanımına dokunacak olsa abdesti bozulmaz; fakat Şafiî'ye göre bozulur. Bu insanın böyle bir meselede Şafiî mezhebini taklid ederek abdestini tazelemesi bir azimettir, bir takva işidir. Yine Şafiî mezhebine mensub olan bir insanın vucudunun herhangi bir yerinden kan çıktığında abdestini tazelemesi de, aynı şekilde azimete girer.
Yine, Hanefi mezhebinde olmayıp diğer mezheblerde olan ve ibadetlerin başlarında ve sonlarında yapılması sünnet dua ve benzeri nafile ibadetlerde o mezhebin görüşünü taklid etmek bir azimettir, sevablıdır ve güzel bir harekettir.
Çevrimdışı
