E
Çevrimdışı
Rey ve Kıyas Zemmi
1)-Ebu Hüreyre r.a’dan Hz Peygamber s a v şöyle buyurmuştur: Bu ümmet bir süre Allah’ın Kitabı ile amel edecek.Bundan sonra bir süre Rasulullah’ın Sünneti ile amel edecek bundan sonra bir süre rey’le amel edecek Rey’le amel ettiklerinde dalalete düşecekler (Haravi Zemmu’l-Kelam ve Ehlihi.II.186)
2)-Avf b.Malik r.a’dan Rasulullah s a v şöyle buyurdu: Ümmetim yetmişiki fırkaya ayrılacak.Ümmetimin içinde en büyük fitneyi işlerinde rey’le kıyas yapan kavim yapacak Allah’ın haram kıldığını helal helal kıldığını haram yapacaklar.Haravi Zemmu’l-Kelam ve Ehlihi.II.188 İbn Kayyım el-Cevziyye I’lamu’l-Muvakkiin I.44 Neysaburi Hakim Müstedrek III.547:ıv.430 Taberani el-Mu’cemul-Kebir’de ve ayrıca Bezzar rivayet etmiş olup ravileri Sahih’in ravileridir.Hadis Sahih’tir Hatib el-Bağdadi el-Fakih ve’l-Mütefakkih I.179-180 Tarihu Bağdad XIII.307-311 Beyhaki el-Medhal 34-35 İbn Abdülberr Camiu beyani’l-ilm II.163 Hakim hadisin Buhari ve Müslim’in şartına göre sahih olduğunu söylemiştir.
3)-Hz.Ömer r.a’dan Rey ashabından sakının çünkü onlar sünnet düşmanlarıdır.Hadisleri ezberlemek onlara zor gelince rey’le konuşuyorlar kendileri saptıkları gibi başkalarını da saptırıyorlar (İbn Abdi’l-Berr Camiu Beyani’l-İlm II.164
4)-Şa’bi Abdullah b.Mes’ud’dan şöyle dediğini nakleder: Eraeyte demekten sakının Çünkü sizden öncekiler eraeyte yüzünden helak oldular.Bir şeyi bir şeye kıyas etmeyin ki ayaklarınız sabit olduktan sonran kaymasın Size bilmediğiniz bir soru sorulursa –bilmiyorum-deyin Bu ilmin üçte biridir (Harevi Zemmu’l-Kelam ve ehlihi.II.219)
5)-Mesruk şöyle der: Kıyas etmekten ayaklarım kayar diye çok korkuyorum demiştir (Harevi Zemmu’l-Kelam ve ehlihi II.231)
6)-Şa’bi’ye bu kıyasa uymuyor denildi Bunun üzerine Şa’bi (erkeğin tenasül uvzunu zikrederek) kıyasa sövdü (eyrun fi’l-kıyas) İbn Kuteybe Te’vil.134)
7)-Yine Şabi’şöyle der: Sana Muhammed s a v’in ashabından rivayet edileni al rey’leriyle söylediklerinin üzerine işe;asarı terkedip mikyaslara sarıldığınız an mutlaka helak olursunuz.(İbn Kayyım a.g.e.I,254 Hatib Bağdadi a.g.e.74.n.159)
8)-Abdulaziz b.Rafi’den nakledildiğine göre Ata’ya bir şey soruldu.O bilmiyorum dedi Bu konuda re’yinle bir şey söylesen denildi O da Yeryüzünde görüşümün kurallaşmasından Allah’a sığınırım dedi.(Darimi Sunen (Mukaddime) I.45 (h.n.108)
9)-Bilal b.Said şöyle diyor: kendisiyle amelin kabul olmadığı üç şey vardır; Şirk Küfür Re’y Dedim ki: Ey Ebu Amr Rey’in ne? Sen Allah’ın kitabını ve nebisinin sünnetini terkedip hala re’y diyorsun (Harevi Zemmu’l-Kelam ve ehlihi.II.260)
10)-Amir b.Şurahil eş-Şabi Davud el-Evdi’ye : Benden üç şeyi iyi öğren:
a)-Sana bir şey sorulursa cevap vermek mecburiyetinde kalırsan-era’eyte sen ne dersin diye sorma.
b)-Sana bir şey sorulursa bir şeyi bir şeye kıyaslama;bu sebeble belki helali harama haramı helale çevirebilirsin.
c)-Bilmediğin bir şey sorulursa bilmiyorum demekten çekinme (İbn Kayyım İ’lamu’l-Muvakkiin.I.249.254)
11)-Ahmed b.Hanbel nakledilen bir rivayette şöyledir: Re’y ve kıyası ne yapalım Hadislerde onlara muhtaç bırakmayacak şeyler varken..(Ebu Ya’la a.g.e.IV.1282)
12)-Ahmed b.Hanbel şöyle demektedir; Rasulullah’tan gelen haber sahihse ve onu sika raviler naklettiyse o sünnettir.Kendisine ulaşana ve anlayana onunla amel vaciptir.Artık re’ye veya kıyasa iltifat edilmez (Ebu Ya’la el-Udde.III.860)
13)-Ahmed b.Hnabel sünnetteki usülünü şu şekilde açıklıyor: Rasulullah’ın ashabından gelene bağlanmak bid’atı terk etmek çünkü her bid’at dalalettir….nazarımızdaki sünnet Rasülullah’ın asarıdır…..Sünnette kıyas yoktur (İbnu’l-Cevzi Mernakıbu’l-İmam Ahmed b.Hanbel.I.171)
14)-Ebubekir Hallal Ahmed b.Hanbel’in (bir dönem) re’y kitaplarını yazıp ezberlediğini daha sonra da bu kitaplara hiç ihtifat etmediğini söylüyor (Zehebi Siyeru A’lamin-Nübela.XI.188)
15)-Hanbel b.İshak b.Hanbel’in re’yi ve fetvasıyla bir şey yazmayı kerih gördüğünü aktarır.Diğer bir rivayette Ahmed b.Hanbel’e re’y kitaplarını yazma konusunda fikrini soran bir kişiye hayır cevabını verir (İbnu’l-Cevzi Menakıbu’l-İmam Ahmed b.Hanbel.I.193)
16)-Ahmed b.Hanbel Malik’in rey’lerin Muvatta’daki hadis ve asardan tecrid edilmesini (ayıklanmasını) emreder ( İbn Recb el-Hanbeli Şerhu ileli’t-Tirmizi.73)
17)-Ebu Muzahim el-Hakani şu beyitleri zikreder:
Ehl’i-Kelam ve Re’y bilsinler ki
Hadis ilmi bir kimseyi kurtuluşa erdirir
Keşke bilselerdi asarı kendilerini kurtaracaktı
Lakin onlar cahil kimselerdir.(Hatib Bağdadi Şerefu Ashabi’l-Hadis.79.n.169)
1)-Ebu Hüreyre r.a’dan Hz Peygamber s a v şöyle buyurmuştur: Bu ümmet bir süre Allah’ın Kitabı ile amel edecek.Bundan sonra bir süre Rasulullah’ın Sünneti ile amel edecek bundan sonra bir süre rey’le amel edecek Rey’le amel ettiklerinde dalalete düşecekler (Haravi Zemmu’l-Kelam ve Ehlihi.II.186)
2)-Avf b.Malik r.a’dan Rasulullah s a v şöyle buyurdu: Ümmetim yetmişiki fırkaya ayrılacak.Ümmetimin içinde en büyük fitneyi işlerinde rey’le kıyas yapan kavim yapacak Allah’ın haram kıldığını helal helal kıldığını haram yapacaklar.Haravi Zemmu’l-Kelam ve Ehlihi.II.188 İbn Kayyım el-Cevziyye I’lamu’l-Muvakkiin I.44 Neysaburi Hakim Müstedrek III.547:ıv.430 Taberani el-Mu’cemul-Kebir’de ve ayrıca Bezzar rivayet etmiş olup ravileri Sahih’in ravileridir.Hadis Sahih’tir Hatib el-Bağdadi el-Fakih ve’l-Mütefakkih I.179-180 Tarihu Bağdad XIII.307-311 Beyhaki el-Medhal 34-35 İbn Abdülberr Camiu beyani’l-ilm II.163 Hakim hadisin Buhari ve Müslim’in şartına göre sahih olduğunu söylemiştir.
3)-Hz.Ömer r.a’dan Rey ashabından sakının çünkü onlar sünnet düşmanlarıdır.Hadisleri ezberlemek onlara zor gelince rey’le konuşuyorlar kendileri saptıkları gibi başkalarını da saptırıyorlar (İbn Abdi’l-Berr Camiu Beyani’l-İlm II.164
4)-Şa’bi Abdullah b.Mes’ud’dan şöyle dediğini nakleder: Eraeyte demekten sakının Çünkü sizden öncekiler eraeyte yüzünden helak oldular.Bir şeyi bir şeye kıyas etmeyin ki ayaklarınız sabit olduktan sonran kaymasın Size bilmediğiniz bir soru sorulursa –bilmiyorum-deyin Bu ilmin üçte biridir (Harevi Zemmu’l-Kelam ve ehlihi.II.219)
5)-Mesruk şöyle der: Kıyas etmekten ayaklarım kayar diye çok korkuyorum demiştir (Harevi Zemmu’l-Kelam ve ehlihi II.231)
6)-Şa’bi’ye bu kıyasa uymuyor denildi Bunun üzerine Şa’bi (erkeğin tenasül uvzunu zikrederek) kıyasa sövdü (eyrun fi’l-kıyas) İbn Kuteybe Te’vil.134)
7)-Yine Şabi’şöyle der: Sana Muhammed s a v’in ashabından rivayet edileni al rey’leriyle söylediklerinin üzerine işe;asarı terkedip mikyaslara sarıldığınız an mutlaka helak olursunuz.(İbn Kayyım a.g.e.I,254 Hatib Bağdadi a.g.e.74.n.159)
8)-Abdulaziz b.Rafi’den nakledildiğine göre Ata’ya bir şey soruldu.O bilmiyorum dedi Bu konuda re’yinle bir şey söylesen denildi O da Yeryüzünde görüşümün kurallaşmasından Allah’a sığınırım dedi.(Darimi Sunen (Mukaddime) I.45 (h.n.108)
9)-Bilal b.Said şöyle diyor: kendisiyle amelin kabul olmadığı üç şey vardır; Şirk Küfür Re’y Dedim ki: Ey Ebu Amr Rey’in ne? Sen Allah’ın kitabını ve nebisinin sünnetini terkedip hala re’y diyorsun (Harevi Zemmu’l-Kelam ve ehlihi.II.260)
10)-Amir b.Şurahil eş-Şabi Davud el-Evdi’ye : Benden üç şeyi iyi öğren:
a)-Sana bir şey sorulursa cevap vermek mecburiyetinde kalırsan-era’eyte sen ne dersin diye sorma.
b)-Sana bir şey sorulursa bir şeyi bir şeye kıyaslama;bu sebeble belki helali harama haramı helale çevirebilirsin.
c)-Bilmediğin bir şey sorulursa bilmiyorum demekten çekinme (İbn Kayyım İ’lamu’l-Muvakkiin.I.249.254)
11)-Ahmed b.Hanbel nakledilen bir rivayette şöyledir: Re’y ve kıyası ne yapalım Hadislerde onlara muhtaç bırakmayacak şeyler varken..(Ebu Ya’la a.g.e.IV.1282)
12)-Ahmed b.Hanbel şöyle demektedir; Rasulullah’tan gelen haber sahihse ve onu sika raviler naklettiyse o sünnettir.Kendisine ulaşana ve anlayana onunla amel vaciptir.Artık re’ye veya kıyasa iltifat edilmez (Ebu Ya’la el-Udde.III.860)
13)-Ahmed b.Hnabel sünnetteki usülünü şu şekilde açıklıyor: Rasulullah’ın ashabından gelene bağlanmak bid’atı terk etmek çünkü her bid’at dalalettir….nazarımızdaki sünnet Rasülullah’ın asarıdır…..Sünnette kıyas yoktur (İbnu’l-Cevzi Mernakıbu’l-İmam Ahmed b.Hanbel.I.171)
14)-Ebubekir Hallal Ahmed b.Hanbel’in (bir dönem) re’y kitaplarını yazıp ezberlediğini daha sonra da bu kitaplara hiç ihtifat etmediğini söylüyor (Zehebi Siyeru A’lamin-Nübela.XI.188)
15)-Hanbel b.İshak b.Hanbel’in re’yi ve fetvasıyla bir şey yazmayı kerih gördüğünü aktarır.Diğer bir rivayette Ahmed b.Hanbel’e re’y kitaplarını yazma konusunda fikrini soran bir kişiye hayır cevabını verir (İbnu’l-Cevzi Menakıbu’l-İmam Ahmed b.Hanbel.I.193)
16)-Ahmed b.Hanbel Malik’in rey’lerin Muvatta’daki hadis ve asardan tecrid edilmesini (ayıklanmasını) emreder ( İbn Recb el-Hanbeli Şerhu ileli’t-Tirmizi.73)
17)-Ebu Muzahim el-Hakani şu beyitleri zikreder:
Ehl’i-Kelam ve Re’y bilsinler ki
Hadis ilmi bir kimseyi kurtuluşa erdirir
Keşke bilselerdi asarı kendilerini kurtaracaktı
Lakin onlar cahil kimselerdir.(Hatib Bağdadi Şerefu Ashabi’l-Hadis.79.n.169)
