Kişilik: Kişilik kavramından, bir insanı başkalarından ayıran duyuş, tutum, davranış örüntülerini içeren tüm ruhsal özellikler anlaşılır. Çok çeşitli toplumsal ve kişisel ortamlarda sergilenen, bireyin kendisini ve çevresini algılaması, ilişki kurma biçimi ve düşünceleri ile ilgili süre giden bir örüntüdür.
Karakter: Genellikle kişilikle aynı anlamda kullanılır. Ancak, karakter kavramını kişiliğin en belirgin özellikleri olarak ayırma eğilimi de bulunmaktadır.
Kişilik bozukluğu: Her insan çevresiyle sürekli etkileşim halindedir ve çevresine uyum sağlamaya çalışır. Kendi yararına olan, ama çevresine de ters düşmeyen çözümler geliştirir. Kendi dürtüleriyle çevre istemlerini bağdaştırmaya çalışır. Bu amaca genellikle egonun düzenleyici, uzlaştırıcı ve bütünleyici işlevleri ile ulaşır. Kişilik bozukluklarında uyumsuzluk ego ile çevre arasındadır. Kişilik bozukluğu kendini insanlar arası ilişkilerde gösterir. Kısaca kişilik bozukluğu, kişinin kültürüne göre beklenenden önemli ölçüde sapmalar gösteren, süre giden bir iç yaşantı ve davranış örüntüsüdür, yaygındır ve esnekliği yoktur, ergenlik veya genç erişkinlik yıllarında başlar, zamanla kalıcı olur, sıkıntı ve işlevsellikte bozulmaya yol açar.
Yaygınlık: Kişilik bozukluklarının toplumdaki yaygınlığı %6-9 dolayındadır. Genellikle kişilik bozukluğu ilk bulgusunu geç ergenlik ya da erken erişkinlikte gösterir. Bütün kişilik bozuklukları gözönüne alındığında kadın ve erkek cinsiyetler eşit olarak etkilenir.
Nedenleri: Kişilik bozukluklarının nedeni multifaktoryeldir. Bazen biyolojik belirleyiciler bulunmaktadır. Genetik, perinatal travma, ensefalit veya kafa travması suçlanan bazı biyolojik faktörlerdir. Tek yumurta ikizlerinde yüksek oranda eş hastalanma görülür. Gelişimsel öyküleri sıklıkla bireysel zorluklar ve aile sorunlarını gösterir.
Kişilik Bozuklukları
1- Paranoid Kişilik Bozukluğu
Başkalarının davranışlarının kötü niyetli yorumlanması, kuşkucu düşünce biçimi.
2- Şizoid Kişilik Bozukluğu
Toplumsal ilişkilerden kopma, duyguları göstermede bir kısırlık ve sığlık yaşama.
3- Şizodipal Kişilik Bozukluğu
Yakın ilişkilerde birden bir rahatsızlık yaşama, bilişsel ve algısal çarpıklıklar ve sıradışı acayip davranışlar.
4- Antisosyal Kişilik Bozukluğu
Başkalarının haklarını görmezlikten gelme ve başkalarının haklarına saldırma.
5- Borderline (Sınır) Kişilik Bozukluğu
Kişilerarası ilişkilerde, benlik algısında ve duygulanımlarda tutarsızlık, dürtüsel davranma.
6- Histerionik Kişilik Bozukluğu
Aşırı duygusallık ve sürekli ilgi çekme arayışı.
7- Narsisistik Kişilik Bozukluğu
Büyüklük duyguları, beğenilme ihtiyacı ve karşısındakinin duygularını anlamak istememek, anlamamak.
8- Çekingen Kişilik Bozukluğu
Toplumsal kitlenme, yetersizlik duyguları ve olumsuz değerlendirilmeye aşırı duyarlılık gösterme.
9- Bağımlı Kişilik Bozukluğu
Kendine bakım verilmesi ihtiyacının yüksek olması nedeniyle, ilişkilerde sürekli alttan alma, boyun eğme ve askıntı olma davranışıdır.
10- Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğu
Düzenlilik, mükemmeliyetçilik ve aşırı bir şekilde duygularını denetim altında tutmaya çalışma.
11- Başka Türlü Adlandırılamayan Kişilik Bozukluğu
İki durum için kapsanmıştır :
a- Kişinin kişilik yapısı, bir kişilik bozukluğu için genel tanı ölçütlerini karşılamaktadır ve değişik birçok kişilik bozukluğunun özellikleri vardır. Tek bir tanıya girmemektedir.
b- Kişinin kişilik yapısı, bir kişilik bozukluğu için genel tanı ölçütlerini karşılamaktadır, ancak tanıları kapsamayan bir kişilik yapısıda vardır. (Pasif - Agresif Kişilik Bozukluğu gibi)
Karakter: Genellikle kişilikle aynı anlamda kullanılır. Ancak, karakter kavramını kişiliğin en belirgin özellikleri olarak ayırma eğilimi de bulunmaktadır.
Kişilik bozukluğu: Her insan çevresiyle sürekli etkileşim halindedir ve çevresine uyum sağlamaya çalışır. Kendi yararına olan, ama çevresine de ters düşmeyen çözümler geliştirir. Kendi dürtüleriyle çevre istemlerini bağdaştırmaya çalışır. Bu amaca genellikle egonun düzenleyici, uzlaştırıcı ve bütünleyici işlevleri ile ulaşır. Kişilik bozukluklarında uyumsuzluk ego ile çevre arasındadır. Kişilik bozukluğu kendini insanlar arası ilişkilerde gösterir. Kısaca kişilik bozukluğu, kişinin kültürüne göre beklenenden önemli ölçüde sapmalar gösteren, süre giden bir iç yaşantı ve davranış örüntüsüdür, yaygındır ve esnekliği yoktur, ergenlik veya genç erişkinlik yıllarında başlar, zamanla kalıcı olur, sıkıntı ve işlevsellikte bozulmaya yol açar.
Yaygınlık: Kişilik bozukluklarının toplumdaki yaygınlığı %6-9 dolayındadır. Genellikle kişilik bozukluğu ilk bulgusunu geç ergenlik ya da erken erişkinlikte gösterir. Bütün kişilik bozuklukları gözönüne alındığında kadın ve erkek cinsiyetler eşit olarak etkilenir.
Nedenleri: Kişilik bozukluklarının nedeni multifaktoryeldir. Bazen biyolojik belirleyiciler bulunmaktadır. Genetik, perinatal travma, ensefalit veya kafa travması suçlanan bazı biyolojik faktörlerdir. Tek yumurta ikizlerinde yüksek oranda eş hastalanma görülür. Gelişimsel öyküleri sıklıkla bireysel zorluklar ve aile sorunlarını gösterir.
Kişilik Bozuklukları
1- Paranoid Kişilik Bozukluğu
Başkalarının davranışlarının kötü niyetli yorumlanması, kuşkucu düşünce biçimi.
2- Şizoid Kişilik Bozukluğu
Toplumsal ilişkilerden kopma, duyguları göstermede bir kısırlık ve sığlık yaşama.
3- Şizodipal Kişilik Bozukluğu
Yakın ilişkilerde birden bir rahatsızlık yaşama, bilişsel ve algısal çarpıklıklar ve sıradışı acayip davranışlar.
4- Antisosyal Kişilik Bozukluğu
Başkalarının haklarını görmezlikten gelme ve başkalarının haklarına saldırma.
5- Borderline (Sınır) Kişilik Bozukluğu
Kişilerarası ilişkilerde, benlik algısında ve duygulanımlarda tutarsızlık, dürtüsel davranma.
6- Histerionik Kişilik Bozukluğu
Aşırı duygusallık ve sürekli ilgi çekme arayışı.
7- Narsisistik Kişilik Bozukluğu
Büyüklük duyguları, beğenilme ihtiyacı ve karşısındakinin duygularını anlamak istememek, anlamamak.
8- Çekingen Kişilik Bozukluğu
Toplumsal kitlenme, yetersizlik duyguları ve olumsuz değerlendirilmeye aşırı duyarlılık gösterme.
9- Bağımlı Kişilik Bozukluğu
Kendine bakım verilmesi ihtiyacının yüksek olması nedeniyle, ilişkilerde sürekli alttan alma, boyun eğme ve askıntı olma davranışıdır.
10- Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğu
Düzenlilik, mükemmeliyetçilik ve aşırı bir şekilde duygularını denetim altında tutmaya çalışma.
11- Başka Türlü Adlandırılamayan Kişilik Bozukluğu
İki durum için kapsanmıştır :
a- Kişinin kişilik yapısı, bir kişilik bozukluğu için genel tanı ölçütlerini karşılamaktadır ve değişik birçok kişilik bozukluğunun özellikleri vardır. Tek bir tanıya girmemektedir.
b- Kişinin kişilik yapısı, bir kişilik bozukluğu için genel tanı ölçütlerini karşılamaktadır, ancak tanıları kapsamayan bir kişilik yapısıda vardır. (Pasif - Agresif Kişilik Bozukluğu gibi)