I
Çevrimdışı
Kanser Riski Tasıyan Ürünler
İşte kanser riski taşıyan ürünler
Türkiye'de ilk defa gıda ürünlerinin kanser yapma etkisi araştırıldı.
TÜBİTAK'ın 9 ay süren gıda ürünleri ile ilgili kanser taramasından
çarpıcı sonuçlar çıktı.
TÜBİTAK gıda ürünlerindeki kanser yapıcı akrilamid maddesini
araştırdı. 20 çeşit ürün üzerinde yapılan araştırmada geleneksel gıda
ürünleri temiz çıktı. Kanser yapıcı maddeli ürünlerin yasaklanması
gündemde.
Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Kurumu'nun (TÜBİTAK) 9 ay
süren gıda ürünleri ile ilgili kanser taramasından çarpıcı sonuçlar
çıktı. Cips, kraker, kahvaltılık gevrekler, bisküvi ve bebe
bisküvileri ile patates ve ekmek kızartmalarında yüksek miktarda
kanserojen akrilamid maddesi tespit edildi. Tulumba tatlısı ve beyaz
ekmek kabuğunda da kayda değer miktarda kanserojen maddeye rastlandı.
Izgara, döner, tahin helvası, çavdar ekmeği, baklava ve pilavda ise
akrilamid miktarı ölçülebilir değerlerin altında çıktı. Ancak uzmanlar
ızgara ve dönerde kansere yol açabilecek başka toksikler olabileceğine
dikkat çekiyor. Projenin Türkiye koordinatörü Dr. Hülya Ölmez,
çalışmanın sonucuna göre akrilamid içeren gıdaların
yasaklanabileceğini ya da ambalaja uyarı yazıları konulabileceğini
söyledi.
Avrupa Birliği'nin bilimsel araştırmaları desteklediği 6. Çerçeve
Programı kapsamında 4,2 milyon Euro tahsis ettiği akrilamid-kanser
araştırmasına 13 ülkeden 23 kuruluş katılıyor. Projenin Türkiye
koordinatörlüğünü, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Kurumu
(TÜBİTAK) Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Gıda Enstitüsü'nden gıda
yüksek mühendisi Dr. Hülya Ölmez yürütüyor. Zaman'ın sorularını
cevaplayan Dr. Ölmez fırınlama ve kızartmada gıdanın içindeki şeker
ile proteinin yüksek ısıda reaksiyona girmesi sonucu ortaya çıkan
akrilamidin haşlama yemeklerde oluşmadığını söyledi. Hülya Ölmez,
"Tencerede pişen yemek kültürü Türkiye'de yaşayanlar açısından bir
şans." dedi.
Bisküvi ve cipslerin potansiyel kanser riski taşıdığını belirten Hülya
Ölmez en azından araştırma sonuçlanana kadar bu çeşit ürünlerden uzak
durulmasını tavsiye etti. Hülya Ölmez, "2006 Kasım'ında bitecek olan
HEATOX projesinde, gıdalarda oluşan akrilamid ile insandaki kanser
riski arasındaki ilişki de araştırılıyor. Ancak şu an için kimse risk
yok, diyemez. Risk var, boyutunun ne olduğu araştırılıyor." diye
konuştu. İnsanlara taze meyve ve sebze yemelerini, haşlanmış gıdalar
tüketmelerini öneren Dr. Ölmez, bisküvi, cips, kahvaltılık gevrekler
ve özellikle patates kızartması tüketmeyenlerin sağlıklı beslenme
açısından hiçbir kaybı olmayacağını açıkladı. Dr. Ölmez akrilamid
içeriği yüksek gıdalarda bu oranın düşürülmesine yönelik çok sayıda
çalışmanın yapıldığını ve şu ana kadar bazı olumlu sonuçlar da
alındığını belirtti. Ayrıca ileriki dönemlerde akrilamid içeriği çok
yüksek olan gıdaların etiketlerine tüketiciyi bu konuda bilgilendiren
ibareler konabileceğini söyledi.
Hülya Ölmez ve ekibi araştırma kapsamında Türkiye'de 20 çeşit ürünü
piyasadan tesadüfi yöntemle toplayıp incelemiş. Bunlar; ev yemekleri,
kavrulmuş çerezler, ekmek ve fırıncılık mamulleri, cipsler, kahve,
bisküvi, kraker, çikolata, bebek mamaları, patates kızartmaları,
geleneksel Türk tatlıları, pekmez, ızgara, kebap, döner ve köfte gibi
geleneksel gıdalardan oluşuyor. Dr. Ölmez, Nisan 2004'ten bu yana 150
gıdayı analiz ettiklerini, bilimsel yeterlilik için analiz tekrarı
sayısını artıracaklarını vurguladı.
TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi laboratuvarında yapılan Türkiye'deki
akrilamid taramalarında evde taze patatesin soyularak kızartılmasına
oranla fast food ürünü olarak doğranıp dondurulmuş patateste çok daha
yüksek miktarda akrilamid tespit edildi. Türk halkının en çok
tükettiği ekmeğin kabuk kısmında da akrilamid tespit edildi. Ekmek
içinde ise akrilamid oluşmadığı ortaya çıktı.
Akrilamid, kanser yapıyor
2002 Nisan'ında İsveçli bir bilim adamı gıdaların doğal halinde
bulunmayan akrilamidin, yüksek ısıyla pişerken oluştuğunu keşfetti.
Ardından Amerika ve Avrupa başta olmak üzere dünyanın gelişmiş
ülkelerinin gıdalarında da akrilamid taraması yaptı. Akrilamidin
insanlarda ve laboratuvar hayvanlarında nörotoksik etkisi kanıtlandı.
Yine laboratuvar hayvanlarında kötü huylu tümör (kanser) oluşumuna
neden olduğu tespit edildi. İnsanlardaki kanser oluşumuyla henüz bir
bağlantısı kanıtlanmasa da Uluslararası Kanser Araştırmaları Kurumu
(International Agency for Research into Cancer) gıdalardaki akrilamidi
'insanlar için potansiyel kanserojen maddeler' arasına aldı.
Şu ana kadar yapılan çalışmalar akrilamidin, özellikle şeker ve
asparajin içeriği bol gıdaların yüksek sıcaklıklarda (kızartma ve
fırında) pişirilmeleri sonucu doğduğunu ortaya çıkardı. Proteinlerin
yapı taşları olan 20 aminoasitten bir tanesi olan asparajin, akrilamid
oluşumunda kilit rol oynuyor. Yüksek ısıda protein ile şeker kimyasal
reaksiyona girip akrilamid maddesini doğuruyor. Bu yüzden asparajin
içeriği yüksek gıdalarda daha ileri seviyede akrilamid oluşuyor.
Akrilamid normalde gıdalarda hiç bulunmuyor. Bu madde plastik
sanayiinde kullanılıyor. Sigarada kansere yol açtığı sanılan maddeler
arasında akrilamid de bulunuyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya
Tarım Örgütü (FAO) insanlara akrilamid içeriği yüksek gıdaları mümkün
olduğunca tüketmemeyi ve taze sebze-meyve ağırlıklı beslenmeyi
öneriyor.
TUBİTAK'IN TÜRKİYE TESPİTİ
Gıda maddesi Akrilamid (mikro g/kg)
Pirinç pilavı Ölçülebilir değerin altında
Tahin helvası Ölçülebilir değerin altında
Kebap, döner, ızgara Ölçülebilir değerin altında
Çavdar ekmeği Ölçülebilir değerin altında
Beyaz ekmek (kabukta) 40-160
Kızarmış ekmek (hazır) 200
Hazır çorbalar 40-60
Tulumba tatlısı 40-45
Bebe bisküvisi 400-600
Bisküvi 70-130
Kraker 70-200
Kahvaltılık gevrekler 80-350
GIDALARDA AKRİLAMİD SEVİYESİ
Gıda maddesi Akrilamid (mikro g/kg)
Ekmek 40-160
Kızarmış ekmek 90-1430
Sade kek 150-400
Zencefilli kek 1070-1410
Bisküviler 260-1450
Krakerler 180-420
Çeşitli fırıncılık ürünleri 230-3200
Kahvaltılık tahıllar 30-1400
Bebek bisküvileri 150-610
Patates kızartması 330-3700
Kahve (bir bardakta) 25
Çikolata Ölçüm yöntemi oturtuluyor
İşte kanser riski taşıyan ürünler
Türkiye'de ilk defa gıda ürünlerinin kanser yapma etkisi araştırıldı.
TÜBİTAK'ın 9 ay süren gıda ürünleri ile ilgili kanser taramasından
çarpıcı sonuçlar çıktı.
TÜBİTAK gıda ürünlerindeki kanser yapıcı akrilamid maddesini
araştırdı. 20 çeşit ürün üzerinde yapılan araştırmada geleneksel gıda
ürünleri temiz çıktı. Kanser yapıcı maddeli ürünlerin yasaklanması
gündemde.
Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Kurumu'nun (TÜBİTAK) 9 ay
süren gıda ürünleri ile ilgili kanser taramasından çarpıcı sonuçlar
çıktı. Cips, kraker, kahvaltılık gevrekler, bisküvi ve bebe
bisküvileri ile patates ve ekmek kızartmalarında yüksek miktarda
kanserojen akrilamid maddesi tespit edildi. Tulumba tatlısı ve beyaz
ekmek kabuğunda da kayda değer miktarda kanserojen maddeye rastlandı.
Izgara, döner, tahin helvası, çavdar ekmeği, baklava ve pilavda ise
akrilamid miktarı ölçülebilir değerlerin altında çıktı. Ancak uzmanlar
ızgara ve dönerde kansere yol açabilecek başka toksikler olabileceğine
dikkat çekiyor. Projenin Türkiye koordinatörü Dr. Hülya Ölmez,
çalışmanın sonucuna göre akrilamid içeren gıdaların
yasaklanabileceğini ya da ambalaja uyarı yazıları konulabileceğini
söyledi.
Avrupa Birliği'nin bilimsel araştırmaları desteklediği 6. Çerçeve
Programı kapsamında 4,2 milyon Euro tahsis ettiği akrilamid-kanser
araştırmasına 13 ülkeden 23 kuruluş katılıyor. Projenin Türkiye
koordinatörlüğünü, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Kurumu
(TÜBİTAK) Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Gıda Enstitüsü'nden gıda
yüksek mühendisi Dr. Hülya Ölmez yürütüyor. Zaman'ın sorularını
cevaplayan Dr. Ölmez fırınlama ve kızartmada gıdanın içindeki şeker
ile proteinin yüksek ısıda reaksiyona girmesi sonucu ortaya çıkan
akrilamidin haşlama yemeklerde oluşmadığını söyledi. Hülya Ölmez,
"Tencerede pişen yemek kültürü Türkiye'de yaşayanlar açısından bir
şans." dedi.
Bisküvi ve cipslerin potansiyel kanser riski taşıdığını belirten Hülya
Ölmez en azından araştırma sonuçlanana kadar bu çeşit ürünlerden uzak
durulmasını tavsiye etti. Hülya Ölmez, "2006 Kasım'ında bitecek olan
HEATOX projesinde, gıdalarda oluşan akrilamid ile insandaki kanser
riski arasındaki ilişki de araştırılıyor. Ancak şu an için kimse risk
yok, diyemez. Risk var, boyutunun ne olduğu araştırılıyor." diye
konuştu. İnsanlara taze meyve ve sebze yemelerini, haşlanmış gıdalar
tüketmelerini öneren Dr. Ölmez, bisküvi, cips, kahvaltılık gevrekler
ve özellikle patates kızartması tüketmeyenlerin sağlıklı beslenme
açısından hiçbir kaybı olmayacağını açıkladı. Dr. Ölmez akrilamid
içeriği yüksek gıdalarda bu oranın düşürülmesine yönelik çok sayıda
çalışmanın yapıldığını ve şu ana kadar bazı olumlu sonuçlar da
alındığını belirtti. Ayrıca ileriki dönemlerde akrilamid içeriği çok
yüksek olan gıdaların etiketlerine tüketiciyi bu konuda bilgilendiren
ibareler konabileceğini söyledi.
Hülya Ölmez ve ekibi araştırma kapsamında Türkiye'de 20 çeşit ürünü
piyasadan tesadüfi yöntemle toplayıp incelemiş. Bunlar; ev yemekleri,
kavrulmuş çerezler, ekmek ve fırıncılık mamulleri, cipsler, kahve,
bisküvi, kraker, çikolata, bebek mamaları, patates kızartmaları,
geleneksel Türk tatlıları, pekmez, ızgara, kebap, döner ve köfte gibi
geleneksel gıdalardan oluşuyor. Dr. Ölmez, Nisan 2004'ten bu yana 150
gıdayı analiz ettiklerini, bilimsel yeterlilik için analiz tekrarı
sayısını artıracaklarını vurguladı.
TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi laboratuvarında yapılan Türkiye'deki
akrilamid taramalarında evde taze patatesin soyularak kızartılmasına
oranla fast food ürünü olarak doğranıp dondurulmuş patateste çok daha
yüksek miktarda akrilamid tespit edildi. Türk halkının en çok
tükettiği ekmeğin kabuk kısmında da akrilamid tespit edildi. Ekmek
içinde ise akrilamid oluşmadığı ortaya çıktı.
Akrilamid, kanser yapıyor
2002 Nisan'ında İsveçli bir bilim adamı gıdaların doğal halinde
bulunmayan akrilamidin, yüksek ısıyla pişerken oluştuğunu keşfetti.
Ardından Amerika ve Avrupa başta olmak üzere dünyanın gelişmiş
ülkelerinin gıdalarında da akrilamid taraması yaptı. Akrilamidin
insanlarda ve laboratuvar hayvanlarında nörotoksik etkisi kanıtlandı.
Yine laboratuvar hayvanlarında kötü huylu tümör (kanser) oluşumuna
neden olduğu tespit edildi. İnsanlardaki kanser oluşumuyla henüz bir
bağlantısı kanıtlanmasa da Uluslararası Kanser Araştırmaları Kurumu
(International Agency for Research into Cancer) gıdalardaki akrilamidi
'insanlar için potansiyel kanserojen maddeler' arasına aldı.
Şu ana kadar yapılan çalışmalar akrilamidin, özellikle şeker ve
asparajin içeriği bol gıdaların yüksek sıcaklıklarda (kızartma ve
fırında) pişirilmeleri sonucu doğduğunu ortaya çıkardı. Proteinlerin
yapı taşları olan 20 aminoasitten bir tanesi olan asparajin, akrilamid
oluşumunda kilit rol oynuyor. Yüksek ısıda protein ile şeker kimyasal
reaksiyona girip akrilamid maddesini doğuruyor. Bu yüzden asparajin
içeriği yüksek gıdalarda daha ileri seviyede akrilamid oluşuyor.
Akrilamid normalde gıdalarda hiç bulunmuyor. Bu madde plastik
sanayiinde kullanılıyor. Sigarada kansere yol açtığı sanılan maddeler
arasında akrilamid de bulunuyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya
Tarım Örgütü (FAO) insanlara akrilamid içeriği yüksek gıdaları mümkün
olduğunca tüketmemeyi ve taze sebze-meyve ağırlıklı beslenmeyi
öneriyor.
TUBİTAK'IN TÜRKİYE TESPİTİ
Gıda maddesi Akrilamid (mikro g/kg)
Pirinç pilavı Ölçülebilir değerin altında
Tahin helvası Ölçülebilir değerin altında
Kebap, döner, ızgara Ölçülebilir değerin altında
Çavdar ekmeği Ölçülebilir değerin altında
Beyaz ekmek (kabukta) 40-160
Kızarmış ekmek (hazır) 200
Hazır çorbalar 40-60
Tulumba tatlısı 40-45
Bebe bisküvisi 400-600
Bisküvi 70-130
Kraker 70-200
Kahvaltılık gevrekler 80-350
GIDALARDA AKRİLAMİD SEVİYESİ
Gıda maddesi Akrilamid (mikro g/kg)
Ekmek 40-160
Kızarmış ekmek 90-1430
Sade kek 150-400
Zencefilli kek 1070-1410
Bisküviler 260-1450
Krakerler 180-420
Çeşitli fırıncılık ürünleri 230-3200
Kahvaltılık tahıllar 30-1400
Bebek bisküvileri 150-610
Patates kızartması 330-3700
Kahve (bir bardakta) 25
Çikolata Ölçüm yöntemi oturtuluyor
