Hamd Allah’a; Salat ve selam, Peygamberimiz Muhammed’e onun ailesine ve ashabına olsun.
Ulema haricilerin zemmedilmesi (kötülenmesi), dalaletlerinin ikrar edilmesi ve onlarla savaşılması noktasında ittifak etmişlerdir ancak tekfir edilip edilmemesi konusunda ise ihtilaf etmişlerdir.
Şeyhulislam ibn Teymiyye Feteva’sında (28/518) şunları söyler:
“Ümmet, haricilerin zemmedilmesi ve dalaletlerinin ortaya konulması noktasında ittifak etmiş, tekfir edilmeleri noktasında ise ihtilaf etmişlerdir.Bir kısmı der ki onlar bağidir.Bir kısmı ise onlar mürtedler gibi kafir olmuşlardır.Onlardan biri ele geçirildiği zaman istitabe uygulanır( tevbe etmesi istenir) ya tevbe eder ya da öldürülür.”
İmam Ahmed’ in ğaliben tercih ettiği görüş tekfirleri noktasında tevakkuf etmektir.(yani ne kafir diyor ne de kafir olmadıklarını söylüyor.)
Hülasa bu mesele de alimlerden üç ayrı görüş varid olmuştur.
BİRİNCİ GÖRÜŞ: TEKFİRLERİNE HÜKMETMEK
Rasulullah’ tan varid olan hadisler onların küfrüne dalalet etmektedir.Suveyd bin Ğafele den rivayet eder; Ali r.anh dedi ki: Ben Rasulullah’ ın şöyle dediğini duydum:
“Ahir zamanda yaşları küçük akılları kıt bir kavim gelecek.En hayırlı sözü söylerler ancak okun yaydan çıktığı gibi dinden çıkarlar.İmanları boğazlarından aşağıya inmez.Onları nerede bulursanız öldürün Onları öldürmek kıyamet gününde ecir elde edilir.”(Buhari-Müslim)
Hafız Ebu Bekir el Arabi rahimehullah Tirmizi şerhinde şöyle der:
“Onlar Rasulullah(sav)’in ‘İslam’dan çıkarlar’, ‘onları Ad kavmini öldürdüğüm gibi öldürürüm’, ‘onlar yaratılanların en şerlileridir’, ‘onlar Allaha en sevimsiz gelenlerdir’ gibi lafızlarıyla kafir olmuşlardır.Ve küfür ile vasıflandırılmışlardır.”
Tekfir eden ulemalar arasında:İmam Kurtubi,Şeyh Takiyyuddin es Subki, Ebu Bekr el Arabi, Abdulaziz b.Baz
İKİNCİ GÖRÜŞ: HARİCİLERİN TEKFİRİNE HÜKMETMEYENLER
Bu görüşü destekleyenler aşağıda zikredeceğimiz sebepler ile kafir olduklarına hükmetmezler:
Birincisi:Onlar iki şehadet kelimsini söyleyerek İslam’a giriyorlar.Bu onların tekfirine engeldir.Bu görüş ulemanın çoğunun icma ettiği görüştür.
İbn Hacer rh. Fethul Bari’ de (12/314) şunları söyler:
“Ehli sünnetten usul ehlinin çoğunun görüşü şehadet kelimesini söylemeleri ve islamın rükunlarını yerine getirmeleri sebebiyle haricilerin hükmü fasıklıktır.Fısklarını sebebi ise; fasid (bozuk) tevillerle Müslümanlar tekfir etmeleri, onların kanlarını ve canlarını helal görmeleri sebebiyledir.”
İkincisi: Kur’ana ittiba etmek kasdıyla yaptıkları hatalı tevilleri sebebi ile onlara küfür hükmü uygulanmaz.Tevilleri onları mazur kılar.
Üçüncüsü: Hariciler İslam’ın rükunlarını eda etmekte en hırslı olanlardır. İslam’ın rükunlarını yerine getirmeleri onların üzerine tekfir hükmünü indirmeye engeldir.
Dördüncüsü: Haricilerin İslamdaki Müslüman fırkalardan bir fırka olduğuna dair Ulemanın icma etmesi onların üzerne tekfirin indirilmesine engeldir.
İmam Nevevi şöyle der(2/50) “Muhakkiklerin çoğunun söylediği en sahih görüş şudur ki: Harciler tekfir edilmez tıpkı diğer bidat fırkaları gibi.”
İbn Kuddame rh. El Muğni adlı eserinde şunları söyler:
“Hariciler günahlar sebebiyle tekfir edenler, Osman, Ali, Talha ve Zubeyr’i (r.anhum) tekfir edenler,kendilerinin görüşlerini benimsemeyen Müslümanların kanlarını ve mallarını helal görenlerdir.Bizim ashabımızdan sonra gelenlerin sözleri onların baği olduğu yönündedir.Bu Ebu Hanife, İmam Şafi ve Cumhur’u Fukaha ve ehli hadisin görüşüdür.”
ÜÇÜNCÜ GÖRÜŞ:HARİCİLERİN TEKFİRİ KONUSUNDA TEVAKKUF EDENLER
Bu görüşte olan ulemalardan; İmam Ahmed, Ebu’l Meali Abdulmelik bin Yusuf İmamu’l Harameyn, Ebu Bekir el Bakillani ve İmam Gazali rahumehumullah gibi alimlerdir.
