A
Çevrimdışı
1.3. Yaratıcı ve Yaratılmışların Fiiller Açısından Benzerliği Meselesi,
Kendisini Arşı üzerine istiva etmek (oturma, kurulma, yerleşme, karar
kılma) ile vasıflandırmış ve bunu Kitabı'nın yedi yerinde zikretmiştir. (A'râf
7/54; Yûnus 10/3; Ra'd 13/2; Tâhâ 20/5; Furkân 25/59; Secde 32/4; Hadîd
57/4.)
(Bunun yanında) Meselâ şu sözlerinde de bazı yarattıklarını başka şeyler
üzerine istiva etmek (oturma, kurulma, yerleşme, karar kılma) ile tavsif
etmiş / vasıflandırmıştır:
"...böylece onların sırtına binip üzerlerine yerleşince (istiva)..."
(Zuhruf 43/13);
"Sen, yanındakilerle birlikte gemiye yerleştiğinde (istiva)..."
(Mü'minûn 23/28);
"(Gemi) Cûdî (Dağı'nın) üzerine yerleşti/oturdu. (istiva)" (Hûd 11/44).
Bu "istiva (oturma, kurulma, yerleşme, karar kılma)" diğer istivanın aynı
değildir. (Allah'ın "istiva (oturma, kurulma, yerleşme, karar kılma)sı",
yaratıklarının istivası gibi değildir.)
(Allah Te'âlâ) Kendisi için "eli açık, cömert olma (bastu'l-yedeyn)"
sıfatını zikrederek:
"Yahudiler, Allah'ın eli bağlıdır (sıkıdır) dediler. Hay dedikleri
yüzünden elleri bağlanası ve lanet olasılar! Bilâkis, Allah'ın elleri
açıktır, dilediği gibi verir" (Mâide 5/64) buyurmuş;
Şu sözünde de bazı kulları için eli açık sıfatını kullanmıştır:
"Elini sıkıp boynuna bağlama (Eli sıkı cimri olma) onu büsbütün de
açma (büsbütün eli açık da olma); sonra kınanmış ve eli boş kalırsın.
(İsrâ 17/29).
Burada ne eller, ne de eli açıklık birbirinin aynıdır. (ne Allah'ın eli, kulun
eli gibidir, ne de el açıklığı, kulun el açıklığı gibidir.)
"Bast" ile kastedilen "vermek" ve "cömertlik" olsa bile, Allah'ın
vermesi ve cömertliği yarattıklarınınki gibi değildir. Bunun benzeri örnekler
(Kur'an'da) çoktur.
Allah'ın kendisi hakkında isbat ettiği şeylerin isbatı (kabul edilmesi) ve
O'nun, yarattıklarına benzemesinin nefiy ve reddedilmesi gerekir.
(O halde) Her kim: Allah'ın ilmi, kudreti, rahmeti, kelâmı (konuşması)
yoktur; O sevmez, hoşnut olmaz / rıza göstermez, münâdâ (seslenme, sesli
konuşma) ve münâcât (fısıldama, gizli konuşma) da bulunmaz, istiva etmez
derse, sıfatları işlevsizleştiren, Allah'ı ma'dûmlara ve cemedata (cansızlara)
benzeten (muattile) bir münkir/inkarcı olur.
Ve her kim, Allah'ın benim ilmim gibi bir ilmi, benim kuvvetim gibi bir
kuvveti, benimki gibi sevgisi ve rızası, benim ellerim gibi elleri veya benimki
gibi bir istivası söz konusudur derse, Allah'ı yarattıklarına/canlılara benzeten
bir teşbîhçi olur.
Oysa, teşbihe sapmayan bir isbat (kabul) ve işlevsizleştirme olmaksızın
tenzih gereklidir. (teşbîhsiz bir isbat ve işlevsizleştirmeksizin (ta'tili
bulunmayan) tenzihtir. (isbat bilâ teşbih, tenzih bilâ ta'tîl).
Bu mesele, iki mühim ve kıymetli asıl (kaide), iki misal ve bir de hepsini
toplayan bir hatime (son kısım) ile daha iyi anlaşılır.
Kitapın tamamını okumak için Tevhid Risalesi İndir Tevhid Risalesi Oku
Kendisini Arşı üzerine istiva etmek (oturma, kurulma, yerleşme, karar
kılma) ile vasıflandırmış ve bunu Kitabı'nın yedi yerinde zikretmiştir. (A'râf
7/54; Yûnus 10/3; Ra'd 13/2; Tâhâ 20/5; Furkân 25/59; Secde 32/4; Hadîd
57/4.)
(Bunun yanında) Meselâ şu sözlerinde de bazı yarattıklarını başka şeyler
üzerine istiva etmek (oturma, kurulma, yerleşme, karar kılma) ile tavsif
etmiş / vasıflandırmıştır:
"...böylece onların sırtına binip üzerlerine yerleşince (istiva)..."
(Zuhruf 43/13);
"Sen, yanındakilerle birlikte gemiye yerleştiğinde (istiva)..."
(Mü'minûn 23/28);
"(Gemi) Cûdî (Dağı'nın) üzerine yerleşti/oturdu. (istiva)" (Hûd 11/44).
Bu "istiva (oturma, kurulma, yerleşme, karar kılma)" diğer istivanın aynı
değildir. (Allah'ın "istiva (oturma, kurulma, yerleşme, karar kılma)sı",
yaratıklarının istivası gibi değildir.)
(Allah Te'âlâ) Kendisi için "eli açık, cömert olma (bastu'l-yedeyn)"
sıfatını zikrederek:
"Yahudiler, Allah'ın eli bağlıdır (sıkıdır) dediler. Hay dedikleri
yüzünden elleri bağlanası ve lanet olasılar! Bilâkis, Allah'ın elleri
açıktır, dilediği gibi verir" (Mâide 5/64) buyurmuş;
Şu sözünde de bazı kulları için eli açık sıfatını kullanmıştır:
"Elini sıkıp boynuna bağlama (Eli sıkı cimri olma) onu büsbütün de
açma (büsbütün eli açık da olma); sonra kınanmış ve eli boş kalırsın.
(İsrâ 17/29).
Burada ne eller, ne de eli açıklık birbirinin aynıdır. (ne Allah'ın eli, kulun
eli gibidir, ne de el açıklığı, kulun el açıklığı gibidir.)
"Bast" ile kastedilen "vermek" ve "cömertlik" olsa bile, Allah'ın
vermesi ve cömertliği yarattıklarınınki gibi değildir. Bunun benzeri örnekler
(Kur'an'da) çoktur.
Allah'ın kendisi hakkında isbat ettiği şeylerin isbatı (kabul edilmesi) ve
O'nun, yarattıklarına benzemesinin nefiy ve reddedilmesi gerekir.
(O halde) Her kim: Allah'ın ilmi, kudreti, rahmeti, kelâmı (konuşması)
yoktur; O sevmez, hoşnut olmaz / rıza göstermez, münâdâ (seslenme, sesli
konuşma) ve münâcât (fısıldama, gizli konuşma) da bulunmaz, istiva etmez
derse, sıfatları işlevsizleştiren, Allah'ı ma'dûmlara ve cemedata (cansızlara)
benzeten (muattile) bir münkir/inkarcı olur.
Ve her kim, Allah'ın benim ilmim gibi bir ilmi, benim kuvvetim gibi bir
kuvveti, benimki gibi sevgisi ve rızası, benim ellerim gibi elleri veya benimki
gibi bir istivası söz konusudur derse, Allah'ı yarattıklarına/canlılara benzeten
bir teşbîhçi olur.
Oysa, teşbihe sapmayan bir isbat (kabul) ve işlevsizleştirme olmaksızın
tenzih gereklidir. (teşbîhsiz bir isbat ve işlevsizleştirmeksizin (ta'tili
bulunmayan) tenzihtir. (isbat bilâ teşbih, tenzih bilâ ta'tîl).
Bu mesele, iki mühim ve kıymetli asıl (kaide), iki misal ve bir de hepsini
toplayan bir hatime (son kısım) ile daha iyi anlaşılır.
Kitapın tamamını okumak için Tevhid Risalesi İndir Tevhid Risalesi Oku
