Neler yeni
İslami Forum, Dini Forum, islami site, islami sohbet, radyo, islami bilgiler

İslam-tr.org'a hoş geldiniz! Hemen üye olun ve kendi konularınızı, düşüncelerinizi paylaşarak bu platforma katılın. Oturum açtıktan sonra, İslam dini, tarih ve güncel konularla ilgili paylaşımlarda bulunabilirsiniz.

Namazda Elleri Kaldırma Risalesi ...

esedullah1230 Çevrimdışı

esedullah1230

Üye
İslam-TR Üyesi
Namazda Elleri Kaldırma Risalesi
Raf’ul Yedeyn
İmam Buhari
TERCEME:
HARUN EBU HUSEYİN

Bize şeyh, imam, allame, hafız, mutgin, selefin takipçisi Zeynuddin Ebul-Fadl Abdurrahim b.
el-Huseyn b. el-Iraki ve şeyh, imam, hafız Nuruddin Ali b. Ebi Bekr el-Heysemi o ikisine
kıraatle (okumayla), O ikisi şöyle dedi:Bize eş-şeyhatu, es-Salihatu Ummu Muhammed
sittul-Arab (Arabin kadini) bintu Muhammed b. Ali b. Ahmed b. Abdulvahid b. el-Buhari
bildirdi: O şöyle dedi: Bize dedem es-şeyh Fahruddin b. el-Buhari kiraeten (okumayla), ben
hazırken ve rivayet ettiğine icazeten (izinli), haber verdi. O şöyle dedi: Bize Ebu Hafs Umer
b. Muhammed b. Ma’mer b. Taberzed ondan simaen (işitmeyle) haber verdi. Bize Ebu Galip
Ahmed b. el-Hasen b. el-Benna haber verdi. Bize Ebul-Huseyn Muhammed b. Ahmed b.
Hasnun en-Nersi haber verdi. Bize Ebu Nasr Muhammed b. Ahmed b. Musa el-Melahimi
haber verdi. Bize Ebu Ishak Muhammed b. Ishak b. Mahmud el-Hazai haber verdi. O şöyle
dedi: Bize imam Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail b. İbrahim el-Buhari haber verdi. O
şöyle dedi:
1. Namazda, rukuya giderken ve rukudan kalkarken elleri kaldırmayı inkar edene, Arap
olmayanlara (aceme) durumu anlaşılmaz hale getirene, kendisini ilgilendirmeyeni
üstüne alarak, Allah Resulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in, ashabının ve tabiinin
yaptıkları ve söyledikleri ve bununla alakalı rivayetler ve yalanda birleşmeleri mümkün
olmayan kimselerin birbirlerinden rivayet ettikleri sahih haberlere tabi olan selef
alimler olduğu halde, beyinlerine ve kemiklerine kadar işlemiş bidatleri, göğüslerindeki
kinleri ve kalplerinin tiksinti ile sıkışması sonucu, kibirlenerek peygamberlerin
sünnetine ve onu yaşayan sünnet ehline düşmanlık gösterene, dinde samimi olan acemi
bu batıl üzere, çevrelerine toplayarak gururlananlara reddiyedir.
2. Nebi sallallahu aleyhi ve sellem şöyle dedi: “Ümmetimden bir topluluk hak üzere daim
olur. Onlara ne terk edenler ne de muhalefet edenler zarar veremezler.” Bu Allah
Rasulu sallallahu aleyhi ve sellem‘in sünnetlerinin hepsinde, ölülere hayati vermek için,
doğru bir niyet üzere iradeden (istemekten) ve teşvikten sonra, onda bazı taksir
(kısaltma-ihmalkarlık) de olsa, insanların üzerine takdir edilerek, Allah Rasulu
sallallahu aleyhi ve sellem’de ki en güzel örnek için, onları ayağa kaldırmak için, Allah
Rasulu sallallahu aleyhi ve sellem’in fiillerinden kesin kararsız, hatta Allah Rasulu
sallallahu aleyhi ve sellem’in emrettiği işi veya nehyettiğinin terkini azmetse bile, bunu
yapsa bile, bu ebediyen geçerlidir. Zira Allah azze ve celle kuluna emretmiş ve O’na
taatı farz kılmış ve O’na ittibayı vacib kılmıştır.Onların Allah Rasulu sallallahu aleyhi
ve sellem’e ittibasını ve taatını kendisine itaat kildi. Güç, kuvvet ve azamet sahibi olan
Allah şöyle buyuruyor: ”Rasul size neyi vermişse onu alin. Size neyi de nehyetmişse
ondan da skinin."” (Haşr Suresi:7).
3. Allah (azze ve celle) şöyle buyuruyor: ”Kim Rasule itaat ederse muhakkak ki Allah’a
itaat etmiştir.”(Nisa Suresi:80)
4. Allah (azze ve celle) şöyle buyuruyor: ”Hayır Rabbine yemin olsun ki onlar aralarında
çekiştikleri şeyler hakkında seni hakem tayin edip, sonrada verdiğin hükümden dolayı,
içlerinde hiçbir sıkıntı duymadan tam bir teslimiyet göstermedikçe iman etmiş
olmazlar. (Nisa Suresi: 65)
3
5. “Allah’ın emrine muhalefet edenler, başlarına bir belanın gelmesinden yahut acı bir
azaba uğramaktan sakınsınlar.” (Nur Suresi: 63)
6. “Allah’ı çokça zikredenler, Allah’ı ve kıyamet gününü arzu edenler, sizin için Allah
Rasulunde en güzel örnekler vardır.” (Ahzab Suresi: 21)
7. Allah öyle bir kula rahmet etmiştir ki, o kul Allah Rasulu (sa)’e ittiba için Allah’dan
yardım istemiştir. O’nun sözlerini tam olarak anlatmak için (tebliğ için) ve Allahu
tealaya nefsinin şerrinden O’na sığınmıştır.
“Kim benim hidayetime uyarsa, ne sapıtır ne de bedbaht olur.” (Taha Suresi: 123)
Allahu Teala’nın bu sözü için O’nun hidayetini aralar.
8. Bize İsmail b. Uveys haber verdi. Bana Abdurrahman b. Ebiz-Zinad, Musa b.
Ukbe’den, O’da Abdullah b.el-Fadl el-Hasimi’den, O’da Abdurrahman b. Hurmuz el
E’rac’ dan, O’da Ubeydullah b. Ebi Rafi’, Ali b. Ebi Talib’den bildirdi. Muhakkak ki
Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem) namaz için tekbir getirdiğinde ellerini omuz
hizasına kaldırırdı, ruku etmek istediğinde ve kafasını rukudan kaldırdığında ve iki
rekattan sonra ayağa kalktığında (birinci teşehhudden) aynısını yapardı.
(Ahmed musnedinde (717) İbn Huzeyme (1:294) Ebu Davud (744) Tirmizi (3423) İbnu
Mace (864) Tahavi: “Şerhi Meanil- Esar”da(3:137) Darekutni (1:287) Beyhaki
Suneninde (2:74) ve Ma’rifetis-Sunende (2:414) hepside Ebiz-Zinad tariki ile)
9. Buhari dedi ki: Ve yine Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabından 17 kişiden
rivayet olunmuştur ki; muhakkak ki onlar, rukuya giderlerken ellerini kaldırıyorlardı.
Bunlar: Ebu Katade el- Ensari, Ebu Useyd es- Saidi el- Bedri, Muhammed b. Mesleme
el-Bedri, Sehl b. Said es- Saidi, Abdullah bin Umer b. el- Hattab, Abdullah b. Abbas b.
Abdulmuttalip el-Haşimi, Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in hadimi
(hizmetkarı) Enes bin Malik, Ebu Hureyre ed-Devsi, Abdullah bin Amr b. As, Abdullah
b. ez- Zubeyr b. el Avvam el-Kureşi, Vail b. Hucr el- Hadrami, Malik b.el-Huveyris,
Ebu Musa el-Eşari, Ebu Humeyd es- Saidi, Ali b. Ebi Talib, Ummud- Derda, Allah
hepsinden razı olsun.
[Aynı (rahimehullah) Buhari (rahimehullah)’in bu sözünü ”Umde”de nakletmiştir. (5-
272) Ve orada on dokuz kişi zikretmiştir.]
10. Hasen ve Humeyd b. Hilal dedi ki; Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’ in
ashabı (namazda) ellerini kaldırıyorlardı.
11. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’ in ashabından hiç kimse bunun dışında olmamıştır.
Ve hiçbir ilim ehli katında Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’ in namazda el
kaldırmadığı sabit olmamıştır.
12. Yine Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’ in ashabının bir çoğundan biraz önce
vakfedilenler rivayet olunmuştur.
13. Ve yine Mekke alimlerinin bir çoğundan, Hicaz, Irak, Şam, Basra, Yemen ve Horasan
ehlinden rivayet olunmuştur. Bunlardan bazıları şunlardır: Said b. Cubeyr, A’ta b. Ebi
Rabah, Mucahid, El- Kasim b. Muhammed, Salim b. Abdullah b. Umer b. el- Hattab,
Umer b. Abdulaziz, En- Numan b. Ebi Ayyas, el-Hasen, İbnu Sirin, Tavus, Mekhul,
4
Abdullah b. Dinar, Nafi, Ubeydullah b. Umer, el- Hasen b. Muslim, Kays b. Said ve bir
çokları.
14. Yine Ummud- Derda’dan ellerini kaldırdığı rivayet olunmuştur.
15. Abdullah b. el- Mubarek ve onun ashabı namazda ellerini kaldırırlardı. Ali b. Hasen,
Abdullah b. Usman, Yahya, Buhara ehlinin muhaddisleri, onlardan İsa b. Musa, Ka’b b.
Said, Muhammed b. Selam, Abdullah b. Muhammed el- Mesnedi ve burada
sayılmayanlar bunlardandır.
16. Abdullah b. ez Zubeyr, Ali b. Abdullah, Yahya b. Main, Ahmed b. Hanbel, Ishak b.
İbrahim, bu alimler söylenilen hadisleri Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’den
isbat ediyorlar ve hak olarak rivayet ediyorlar. Bu isimler zamanlarının ilim ehli olan
alimleridir.
17. Yine Abdullah b. Umer b. el-Hattab`dan rivayet olunmuştur.
18. Ali b. Abdullah bize haber verdi. Bana Sufyan bildirdi. Ez-Zubeyr, Salim b.
Abdullah’dan O’da babasindan bana bildirdi. Dediki: Nebi (sallallahu aleyhi ve
sellem)’i tekbir getirirken, ruku ederken ve rukudan kafasını kaldırırken ellerini
kaldırdığını gördüm. Bunu iki secde arasında yapmıyordu.
19. Ali b. Abdullah (zamanının en alimi idi) dedi ki: Zuhri, Salim’den O’da babasından
bildirdiğine göre; namazda elleri kaldırmak Müslümanlar üzerine haktir.
20. Bize Musedded bildirdi. Bize Yahya b. Said bildirdi. Bize Abdulhamid b. Ca’fer
bildirdi. Bize Muhammed b. Amr bildirdi ve dedi ki: Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve
sellem)’ in on sahabesinden Ebu Humeyd’e şahitlik ettim. Onlardan biri olan Ebu
Katade b. Rabiy şöyle diyordu: “Ben Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in
namazını en iyi bileniyim. Dediler ki: Nasıl? Allah’a yemin olsun ki O’na sohbet olarak
(arkadaş olarak ) ne sen bizden daha öncesin, ne de bizden O’na daha çok tabi
olmaktasın? Dedi ki: Bilakis O’nu gözlemledim (seyrettim). Dediler ki: Söyle o zaman.
Dedi ki: Namaza durduğun zaman, ruku ettiğinde, rukudan kafasını kaldırdığında ve iki
rekattan sonra (birinci teşehhud) ellerini kaldırırdı.
[İbnu Ebi Seybe Musannefinde (1/225) Ebu Davud (730) Tirmizi (304) İbnu Mace
(862) Darimi (136300 İbnul-Carud (192-193) Tahavi “Şerhu Meanil-Esar “da (1-195)
İbnu Huzeyme (1-297) İbnu Hibban (1865-1867-1876)
21. Buhari rahimehullah dedi ki:Ebu Asim’a, Abdulhamid b. Ca’fer hadisini sordum tanıdı
(tasdikledi).
[Ebu Asim Buharinin rahimehullah en büyük şeyhlerinden bir tanesidir,]
22. Bana Abdullah b. Muhammed bildirdi. O’ndan Abdulhamid b. Cafer bize bildirdi.Bize
Muhammed b. Amr b. Ata bildirdi. Dedi ki: Ebu Huney’de şahitlik ettim Allah Resulu
(sallallahu aleyhi ve sellem)’in on sahabesinden biri olan Ebu Katade b. Ribiy dedi ki:
Ben Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in namazını sizden en iyi bileninizim.
Aynini zikretti Hepsi doğru söyledin dediler.
23. Bize Abdullah b. Muhammed haber verdi. Bize Abdulmelik b. Amr bildirdi. Fuleyh b.
Süleyman bildirdi. Bana Abbas b. Sehl bildirdi ve dedi ki: Ebu Humeyd, Ebu Useyd,
Sehl b. Sa’d ve Muhammed b. Mesleme bir araya geldiler ve Allah Rasulu (sallallahu
5
aleyhi ve sellem)’in namazını zikrettiler. Ebu Humeyd dedi ki: Ben içinizde Allah
Resulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in namazını en iyi bileninizim. Kalktı, tekbir
getirdi ve ellerini kaldırdı, ruku için tekbir getirdiğinde ellerini kaldırdı sonra ruku etti
ve ellerini dizlerinin üzerine koydu.
24. Bize Ubeyd b. Yeis bildirdi. Bize Yunus b. Bukeyr bildirdi.Bize İbnu İshak el-Abbas b.
Sehl es-Saidi’den haber verdi ve dedi ki: Çarşıda Ebu Katade, Ebu Useyd ve Ebu
Humeyd ile birlikte idim ve hepside diyorlardı ki: Ben Allah Rasulu (sallallahu aleyhi
ve sellem)’in namazını en iyi bileninizim. Onlardan birisi için dendi ki: Namaz kıl.
Tekbir getirdi sonra okudu, sonra tekbir getirdi ve ellerini kaldırdı. Dediler ki: Allah
Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in namazına isabet ettin.
25. Bize Ebul-Velid Hisam b. Abdulmelik ve Süleyman b. Harb bildirdi ve dediler ki: Bize
Şube, Katede’den, O’ da Nasr b. Asım’dan, O’da Malik b. el-Huveyris’den haber verdi
dedi ki: Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem) tekbir getirdiğinde, ruku ettiğinde ve
rukudan kafasını kaldırdığında ellerini kaldırırdı.
26. Bize Muhammed b. Abdullah b. Havs bildirdi. Bize Abdulvahhab bildirdi. Bize
Humeyd, Enes (rahimehullah)’dan bildirdi ve dedi ki: Allah Rasulu (sallallahu aleyhi
ve sellem) rukuya giderken ellerini kaldırırdı.
27. Bize İsmail b. Ebu Uveys bildirdi. Bize İbnu Ebiz-Zinad, Musa b. Ukbe’den, O da
Abdullah b. Fadl’dan, O’da Abdurrahman b. Hurmuz el- E’rac’dan, O’da Ubeydullah
b. Ebi Rafi’den, O da Ali b. Ebi Talib (radiyallahuanhu)’dan bildirdi ve dedi ki: Allah
Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem) farz namaz için kalktığı zaman, tekbir getirdiğinde,
ruku etmek istediğinde, rukudan kafasını kaldırdığında (rukudan doğrulduğunda)
ellerini omuzları hizasına kadar kaldırırdı. Namazında ayakta iken ellerini kaldırmazdı.
İki secdeden sonra ayağa kalkarken (birinci teşehhudden sonra) tekbir getirdiğinde
ellerini kaldırırdı.
28. Bize Ebu Nuaym el-Fadl b. Dukeyn bildirdi. Bize Kays b. Suleym el Anberiy bildirdi
ve dedi ki: Algame b. Vail b. Hucr’u isittim.O şöyle dedi: Bana babam bildirdi ve dedi
ki: Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem) ile beraber namaz kildim. Namazını
açtığında tekbir getirdi ve ellerini kaldırdı. Rukuya giderken ve rukudan kalkarken yine
ellerini kaldırdı.
29. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Ebu Bekr en-Nuhasli, Asim b. Kuleyb’den, O’da
babasindan rivayet etti. Ali (radiyallahuanhu) birinci tekbirde ellerini kaldırdı. Başkada
yapmadı.
Kuleyb hadisi ellerin kaldırılmasını savunmamasiyla birlikte Ubeydullah hadisi daha
sahihtir. Buradaki şahid Ubeydullah hadisidir.
30. İki kişi, bir muhaddisden (hadisçiden) rivayet etseler ve o ikisinden biri dese ki: Onu
yaparken gördüm. Diğeri de dese ki: Yaparken görmedim. Onu yaparken gördüm diyen
şahid olandır. Yapmadı diyenin sözü ise şahid değildir, çünkü o fiili yaptığını
savunmaz.
31. Abdullah b. ez-Zubeyr’in söylediği gibi iki şahid vardır ki o ikisi bir şahsın diğerine
onun rızası ile bin dirhem verdiğine şahidlik ederler. Başkaları ise bunun rızasız
olduğuna şahidlik ederler. Bu olayda onun rızasıyla verdiğine dair şahidlik eden, o iki
6
şahidin sözüyle hükmedilir. Bilal (radiyallahuanhu) dedi ki: Allah Rasulu (sallallahu
aleyhi ve sellem)’in Kabe’de namaz kıldığını gördüm. El-Fadl b. Abbas ise namaz
kılmadığını söylemiştir. İnsanlar Bilal’in sözünü aldılar. Çünkü O (radiyallahuanhu) bu
olaya şahitlik etmiştir. Kılmadı diyenin sözüne ise iltifat etmediler.
32. Abdurrahman b. Mehdiy dedi ki: Es-Sevri’ye, en-Nuhesli’nin Asim b. Kuleyb’den
rivayet ettiği hadisi zikrettim, inkar etti.
33. Bize Abdullah b. Yusuf bildirdi. Bize Malik, İbnu Şihab’dan, O’da babasından bize
bildirdi: Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem) namazını açtığında (ihram
tekbirinde) ruku için tekbir getirdiğinde, rukudan doğrulduğunda ellerini omuzları
hizasına kadar kaldırdı. Bunu secdelerinde yapmazdı.
34. Bize Eyyub b. Süleyman haber verdi.Bize Ebu Bekr b. Ebi Uveys, Suleyman b.
Bilal’den, O’da el-Ala’dan bildirdi.O, Salim b. Abdullah’ı işitti. O’nun babası secdeden
kalkarken ve kalkmak istediğinde ellerini kaldırırdı.
[(Bunun manası rukudan kalktığında, secdeden değil. İkinci cümlenin manası ise
teşehhudden kalktıktan sonradır)]
 
esedullah1230 Çevrimdışı

esedullah1230

Üye
İslam-TR Üyesi
35. Bize Abdullah b. Salih bildirdi.Bize el-Leys bildirdi.Bana Nafi haber verdi.Abdullah b.
Umer namaza başladığında, ruku ettiğinde, rukudan doğrulduğunda ve iki secdeden
kalktığında (birinci teşehhudden sonra) tekbir getirir ve ellerini kaldırırdı.
36. Bize el-Humeydi bildirdi.Bize el-Velid b. Muslim bildirdi ve dedi ki: Zeyd b. Vagid’i,
Nafi’den bahsederken duydum. İbnu Umer (radiyallahuanhu) bir adamın, ruku ederken
ve rukudan sonra ellerini kaldırmadığını görürse onu taşlardı.
37. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Ebu Bekr b. Ayyas, Husayn’dan, O’da Mucahid’den
rivayet olunur ki: Muhakkak ki O, İbnu Umer’i birinci tekbirden başka ellerini
kaldırdığını görmedi.
İlim ehlinden rivayet olunmuştur ki muhakkakki O, İbnu Umer’den bir şey
ezberlememiştir. Ancak İbnu Umer yanılmıştır. Tıpkı birinin namazın bir şeyinde
yanıldığı gibi. Aynen Umer (radiyallahuanhu)’nun namazda okumayı unuttuğuna
benzer. Yine Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabının namazda bazen
ikinci ve üçüncü rekatta selam verip yanıldıkları gibi. İbnu Umer (radiyallahuanhu)’nun
namazda ellerini kaldırmayanı taşladığını görmez misin? Nasıl olurda İbnu Umer
kendisinden gayrısına emrettiği bir şeyi kendisi terk eder? Muhakkak ki O, Nebi
(sallallahu aleyhi ve sellem)’i o fiili yaparken görmüştür
38. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Yahya b. Mai’n dedi ki: Ebu Bekr’in, Husayn’dan
rivayet ettiği hadisde, muhakkak ki O vehmetmiştir.Onun asli yoktur.
39. Bize Muhammed b. Yusuf bildirdi.Bize Abdule’la b. Mushir bildirdi. Bize Abdullah b.
el-A’la b.Zubr bildirdi. Bize Amr b. el-Muhacir bildirdi ve dedi ki: Abdullah b. Amr,
benden Umer b. Abdulaziz’in yanına girmek için izin istememi taleb etti. O’nun yanına
girmesi için izin istedim. O’nun kardeşini celd eden (sopalayan) dedi ki: Biz bunu,
O’nu edeplendirmek için yapıyoruz. Ve biz o zaman delikanlılar idik.O’na izin
verilmedi.
[İbnu Abdilber “Temhid” adli eserinde şöyle dedi (9-219): Umer b. Abdulaziz dedi ki:
”Biz Medinede namazda ellerini kaldırmayanları edeplendiriyorduk”]
7
40. Buhari (rh) dedi ki: Zaide (İbnu Kudame es-Sekafi Ebus-Salt el-Kufi) selefi örnek
alarak, ehli sünnetten başkasına konuşmazdı.
41. Belh ehlinden murcie olan bir topluluk, Sam’da bulunan Muhammed b. Yusuf’a
geldiler. Muhammed onların katından çıkartılmalarını istedi. Ta ki bundan
(murcielikten) tevbe etsinler. Onlarda tevbe ettiler ve geri döndüler.
[Muhammed b. Yusuf, Buhari (rahimehullah)’in şeyhlerinden birisidir.]
42. Muhakkak ki biz başka ilim ehlini, hilaf ehlini tövbeye davet ettiklerini gördük. Ya
tevbe ederler di, aksi takdirde meclislerinden onları çıkartırlardı.
43. Abdullah b. ez-Zubeyr, Süleyman b. Harb’le Mekke kadısı iken rey ehlini hecr etmesi
(mani olması) için konuştu. Süleyman onlara mani oldu. Ta ki Süleyman oradan
çıkıncaya kadar hiçbir rey ehli fetva vermeye cesaret edemedi.
[Abdullah ve Süleyman, ikiside Buhari (rahimehullah)’ in şeyhlerindendir.]
44. Bize Muhammed b. İsmail bildirdi. Bize Serik, Leys’den, O’da Ata’ dan bildirdi. Dedi
ki: İbnu Abbas’i, İbnuz-Zubeyr’i, Ebu Said’i ve Cabir’i namazı açtıklarında (iftitah
tekbirinde) ve ruku ettiklerinde ellerini kaldırırken gördüm.
45. Bize Muhammed b. es-Salt bildirdi. Bize Ebu Sihab Abdurabbihi Muhammed b.
İshak’dan, O’da Abdurrahman el- Erac’dan oda Ebu Hureyre’den bildirdi. Muhakkak
ki O, tekbir getirdiğinde (iftitah tekbirinde) ruku ettiğinde ve rukudan doğrulduğunda
ellerini kaldırırdı.
46. Bize Musedded bildirdi. Bize Abdulvahid b. Ziyad, Asim b. el-Ehval’dan bildirdi.
Dedi ki: Enes b. Malik (radiyallahuanhu)’yu namazını acarken tekbir esnasında, her
ruku ettiğinde ve rukudan doğrulduğunda ellerini kaldırırken gördüm.
47. Bize Musedded bildirdi. Bize Huseym, Ebu Hamza’dan bildirdi ve dedi ki: İbnu
Abbas’i tekbir getirdiğinde (iftitah tekbiri) ve rukudan doğrulduğunda ellerini
kaldırırken gördüm.
48. Bize Süleyman b. Harb bildirdi. Bize Yezid b. İbrahim, Kays b. Sa’d’dan, O’da
Ata’dan bildirdi: Dedi ki: Ebu Hureyre (radiyallahuanhu) ile birlikte namaz kildim.
İftitah tekbirinde ve ruku ettiğinde ellerini kaldırıyordu.
49. Bize Musedded bildirdi. Bize Halid bildirdi. Bize Husayn, Amr b. Murra’dan bildirdi.
Dedi ki: Hadramevt mescidine girdim. Alkame b. Vail babasından konuşuyordu. Dedi
ki: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) rukudan önce ve sonra ellerini kaldırıyordu.
50. Bize Hattab b. Usman, İsmail’den, O’da Abdurabbihi b. Süleyman b. Umeyr’den
bildirdi. Dedi ki: Ummud-Derda’yi namaz kılarken gördüm. Namazda ellerini omuzları
hizasına kadar kaldırıyordu.
51. Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi. Bize Abdullah b. el-Mubarek bildirdi. Bize İsmail
haber verdi. Bana Abdurabbihi b. Süleyman b. Umeyr bildirdi. Dedi ki: Ummud-
Derda’yi namazda, iftitah tekbirinde ve ruku ettiğinde ellerini omuzları hizasına kadar
kaldırırken gördüm. ”Semiallahulimenhamideh” dediğinde ellerini kaldırdı ve
“Rabbenavelekelhamd” dedi.
8
52. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabının bazı
kadınları; onlar namazda ellerini kaldırdıklarında bunlardan çok daha iyi biliyorlardı.
53. Bize İshak b. İbrahim el-Hanzali bildirdi. Bize Muhammed b. Fudayl, Asim b.
Kuleyb’den, O’da Muharib b. Desar’dan bildirdi. Dedi ki: İbnu Umer’i rukuda ellerini
kaldırırken gördüm. O’na bunu sordum. Dedi ki: Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) iki rekattan kalktığında (birinci teşehhudden sonra) tekbir getirdi ve ellerini
kaldırdı.
54. Bize Muslim b. Ibrahim bildirdi. Bize Su’be bildirdi. Bize Asim b. Kuleyb, babasından,
O’da Vail b. Hucr el-Hadrami (rahimehullah)’dan bildirdi. Muhakkak ki O, Allah
Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem) ile beraber namaz kildi. Tekbir getirdiğinde ve ruku
etmek istediğinde ellerini kaldırırdı.
55. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Umer b.el-Hattab, Nebi (sallallahu aleyhi ve
sellem)’den;
56. Cabir b. Abdullah, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den;
57. Ebu Hureyre, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den;
58. Ubeyd b. Umeyr, babasindan , O’da Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den;
59. İbnu Abbas, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den;
60. Ebu Musa, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den rivayet olunur ki Peygamberimiz
(sallallahu aleyhi ve sellem), ruku ederken ve rukudan doğrulurken ellerini kaldırırdı.
61. Buhari (rahimehullah) dedi ki:Anlayan icin zikrettiklerimiz yeterlidir insaallahu teala.
[Buhari (rahimehullah) sanki burada başka hadislere de işaret etmektedir. Namazda
elleri kaldırma hakkındaki rivayetlerde 26 sahabe ismi zikredilmiştir.]
62. Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi.Bize Abdullah, İbnu Cureyc’den (okuyarak)
bildirdi. Dedi ki: O, Tavus’un, namazda elleri kaldırma hakkında sorulduğunu işitti.
Dedi ki: Abdullah’ı, Abdullah’ı ve Abdullah’ı ellerini kaldırırken gördüm. Abdullah b.
Umer, Abdullah b. Abbas ve Abdullah b. ez-Zubeyr. Taus dedi ki: Birinci tekbirde
eller, diğer tekbirlere nazaran daha yükseğe kaldırılır. A’ta’ya dedim ki: Birinci
tekbirde eller diğer tekbirlere nazaran daha yükseğe kaldırılır; bu söz size ulaştı mi
(bildirildi mi)? Dedi ki: Hayır.
63. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Mucahid’in, İbnu Umer’in ellerini kaldırmadığı hadisi
tahakkuk etse bile; Taus, Salim, Nafi’, Muharib b. Dessar, İbnuz-Zubeyr hadislerinde
O’nu ellerini kaldırırken görmeleri daha evladır. Çünkü İbnu Umer’in Allah Rasulu
(sallallahu aleyhi ve sellem)’den hadisi, ehli ilmin, Mekke, Medine, Yemen ve Irak
ehlinin “ellerini kaldirdi” rivayetine muhalefet etmez.
64. Hatta Museddid bana bildirdi ve dedi ki: Bize Yezid b. Zurey’, Said’den, O’da
Katade’den, O’da el-Hasen’den bildirdi ve dedi ki:Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in
ashabı ruku ettiklerinde ve rukudan doğrulduklarında, ellerini sanki bir pervane gibi
kaldırıyorlardı.
9
65. Bize Musa b. İsmail bildirdi. Bize Ebu Hilal, Humeyd b. Hilal’den bildirdi.Dedi
ki:Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabı namaz kılarlarken, elleri kulaklarının
önünde sanki bir pervane gibi olurdu.
66. Buhari (rahimehullah) dedi ki: El-Hasen ve Humeyd b. Hilal, Nebi (sallallahu aleyhi ve
sellem)’in ashabından hiçbirini bundan istisna etmediler.
67. Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi. Bize Abdullah haber verdi. Bize Zaide b. Kudame
haber verdi. Bize Asim b. Kuleyb el-Curmi bildirdi.Vail b. Hucr O’na haber verdi. Dedi
ki: Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem) in nasıl namaz kıldığına bakacağım,
dedim. Dedi ki: O’nu (sallallahu aleyhi ve sellem) izledim. Kalktı, tekbir getirdiğinde,
ruku etmek istediğinde ve rukudan doğrulduğunda ellerini kaldırdı. Bir müddet sonra
onlara reddiye vermek için geri geldim. Hacimli ve cussseli elbiselerinin altından elleri
hareket ediyordu.
68. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Vail, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabından,
O’nunla namaz kılan hiç kimseyi, O’nun ellerini kaldırmadığını müstesna kılmadı.
[Yani Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) ile beraber namaz kılan her sahabe, O’nun
(sallallahu aleyhi ve sellem) namazda ellerini kaldırdığını haber vermiştir]
69. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Sufyan’dan, O’da Asim b. Kuleyb’den, O’da
Abdurrahman b. el-Esved’den, O’da Algame’den rivayet olunur ki: O şöyle dedi: İbnu
Mesud dedi ki: Size Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in namazını kılayım mi?
Namaz kildi ve bir kereden başka ellerini kaldırmadı.
[Nesai (2-195). Ebu Davud (748).Tirmizi (1-220)]
70. Ahmed b. Hanbel, Yahya b. Adem’den dedi ki: Abdullah b. İdris’in Asim’dan,
O’nunda Kuleyb’den kitabına baktım. Orada “sonra tekrar dönmedi” ibaresi yoktu.
71. Bu en sahih olanıdır. Çünkü kitab, ilim ehli katında daha çok korunmuştur. Çünkü bir
adam, belki birşeyle konuşur, sonra kitaba döner, o konuştuğu kitabda olduğu gibidir.
72. Bize el-Hasen b. er-Rabi bildirdi. Bize İbnu İdris, Asim b. Kuleyb’den, O’da
Abdurrahman b. el-Esved’den bildirdi. Bize Alkame bildirdi. Abdullah
(radiyallahuanhu) dedi ki: Bize Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem) namazı
öğretti. Namaz için kalktı, tekbir getirdi ve ellerini kaldırdı. Sonra ruku etti ve ellerini
üst üste iki dizinin arasına koydu. Bu olay Sad’e bildirildi ve dedi ki: Kardeşim doğru
söyledi. Biz bunu İslamın başında yapardık. Sonra bununla emrolunduk.
73. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Bu nazar ehli katında Abdullah b. Mesud hadisinden
mahfuzdur.
74. Bize el-Humeydi bildirdi.Bize Sufyan, Yezid b. Ebu Ziyad’dan bildirdi. İşte burada
İbnu Ebi Leyla’dan , O’da el-Bera’dan bildirdi.Muhakkak ki Nebi (sallallahu aleyhi ve
sellem) tekbir getirdiğinde ellerini kaldırıyordu.
Sufyan dedi ki: Şeyh tekbir getirdiğinde ona öğretin ki: ”Sonra dönmedi” [Ve dedi ki:
Sonra dönmedi.]
[Yezid b. Ebu Ziyad’in elleri kaldırmada söylediği “sonra dönmedi” sozu sahih
değildir. (Ahmed b. Amr el- Bezzar’in sözü.) İbnu Abdilber’de zayıfladı ve dedi ki:
10
”Namazda birinci tekbirden başka ellerini kaldırmadı” sözünü kim söylerse bu, ehli
hadisin cemisinin katında hatadır. [(“Temhid”(9-220)]]
75. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Ve yine el-Hafiz, Yezid b. Ebu Ziyad’dan onu, eskiden
işitenlerden es-Sevri, Şube ve Zuheyr’in “sonra dönmedi” ibaresinin olmadığını
rivayet etmiştir.
76. Bize Muhammed b. Yusuf bildirdi. Bize Sufyan Yezid b. Ebi Ziyad’dan , O’da İbnu
Ebi Leyla’dan, O’da el-Berau (rahimehullah)’dan bildirdi. Dedi ki: Nebi (sallallahu
aleyhi ve sellem) tekbir getirdiğinde ellerini omuzları hizasına kadar kaldırırdı.
77. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Veki’, İbnu Ebi Leyla’dan , O’da kardeşi İsa ve el-
Hakem b. Uteybe’den, O’da İbnu Ebi Leyla’dan, O’da el-Berau (ra)’dan rivayet etti.
Dedi ki: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’i iftitah tekbirinden başka ellerini
kaldırdığını görmedim.
78. Buhari (rahimehullah) dedi ki: İbnu Ebi Leyla bunu hıfzından rivayet etmiştir. Ancak
kim ki İbnu Ebi Leyla’nin kitabından (yazdiklarindan) konuşursa (bildirirse) muhakkak
ki o, İbnu Ebi Leyla’dan, O’da Yezid’den bildirdi. Ve hadis Yezid’in telkin etmesine
(talimat-emir) döner. Ve korunmuş olan ise (sahih olan); es-Sevri’nin, Şu’be’nin ve
İbnu Uyeyne’nin eskiden O’ndan rivayet ettikleridir.
[Ebu Davud 77 numaralı hadisi kitabında rivayet etmiş ve (752) “Bu hadis sahih
değildir” demiştir.]
79. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Ancak Veki’nin, el-E’mes’den, O’nunda el-Museyyib b.
Rafi’den, O’nunda Temim b. Tarafe’den, O’nunda Temim b. Tarafe’den, O’nunda
Cabir b. Semure hadisi ile bazı bilmeyenlerin ihticac edip dedikleri gibi: Biz
namazlarımızda ellerimizi kaldırıyor olduğumuz halde yanımıza Nebi (sallallahu aleyhi
ve sellem) geldi ve dedi ki: “Sizlere ne oluyordu ellerinizi inatçı atin kuyruğu gibi
kaldırıyor görüyorum. Namazda sakin olun.”
Bu yapılanlar teşehhudde idi, kıyamda değil. Bazıları bazılarına selam veriyorlardı.
Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) teşehhudde elleri kaldırmayı nehyetti (yasakladı).
İlimden nasibi olmayanların yaptığı gibi; bunun benzer rivayetlerle ihticac edilmez. Bu
bilinendir, meşhurdur ve onda ihtilaf yoktur.
[Muslim (1-322) Ebu Avane (2-85) Muhaddislerin çoğunluğu bu hadisi “Selam ve
Teşehhud Babları’nda rivayet etmişlerdir.]
80. Onların dedikleri gibi olsaydı, birinci tekbirde ve bayram namazının tekbirlerinde elleri
kaldırmak nehyedilmiş olurdu. Çünkü o, hiç bir el kaldırmayı istisna etmemiştir. Ebu
Nuaym’in, Misar’dan, O’nunda Ubeydullah b. el-Kibdiyye hadisi onu beyan ediyor. O
şöyle dedi: Cabir b. Semura’yi şöyle derken işittim: Nebi (sallallahu aleyhi ve
sellem)’in arkasında namaz kıldığımızda şöyle derdik: Esselamu Aleykum, Esselamu
Aleykum. Mısmar eliyle işaret etti. Bunun üzerine Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)
dedi ki: “Bunlara ne oluyor da elleriyle, inatçı atin kuyruğu gibi işaret ediyorlar.
Onlardan birinin elini baldırına koyup, sonra kardeşine sağından ve solundan selam
vermesi yeterlidir.
81. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Bir kişi Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in
demediğini tevil etmesin veya yalanlar uydurmaktan sakinsin. Allahu Azze ve Celle
11
şöyle buyuruyor: ”O’nun emrine muhalefet edenler elim bir azabın veya bir fitnenin
isabet etmesinden sakınsınlar.’(Nur Suresi: 63)
82. Bize Muhammed b. Yusuf bildirdi.Bize Sufyan Abdulmelik’den bildirdi. O şöyle dedi:
Said b. Cubeyr’e namazda elleri kaldırma meselesini sordum. Dedi ki: O öyle bir şeydir
ki; onunla namazını güzelleştirirsin.
 
esedullah1230 Çevrimdışı

esedullah1230

Üye
İslam-TR Üyesi
83. Bize Muhammed haber verdi. Bize Abdurrezzak haber verdi. Bize İbnu Cureyc haber
verdi. Bana Nafi haber verdi. İbnu Umer (radiyallahuanhu) iftitah tekbirinde, ruku
ettiğinde, “Semiallahulimenhamideh” deyip rukudan doğrulduğunda ve dimdik
olduğunda ellerini kaldırırdı. Nafi’ye dedim ki: İbnu Umer, birinciyi diğerlerinden daha
yüksek mi kaldırırdı? Dedi ki: Hayır.
84. Ebu Abdullah dedi ki: Ehli nazar katında, bizim idrak ettiğimiz, Hicaz, Irak ehlinden ki
onlardan olan Abdullah b. ez Zubeyr, Ali b. Abdullah b. Cafer, Yahya b. Main, Ahmed
b. Hanbel ve Ishak b. Raheveyh, -bunlar zamanlarının ilim ehlidir,- bizim bildiğimiz
onlardan hiç birinin katında ne Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)‘in ne de ashabının
ellerini kaldırmadıkları sabit olmamıştır.
85. Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi. Bize Abdullah bildirdi. Bize Hisam, el-Hasen’den
, O’da İbnu Sirin’den haber verdi. O ikisi diyorlardı ki: Sizden biriniz namaza
başladığında, iftitah tekbirinde ve rukudan doğrulduğunda ellerini kaldırsın. İbnu Sirin
diyordu ki: Elleri kaldırmak namazın tamamındandır.
86. Bize Ebu Nuaym bildirdi. Bize Suayb, ez-Zuhri’den O’da Salim b. Abdullah’dan
bildirdi. Abdullah b. Umer dedi ki: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’i namazını iftitah
tekbiriyle açtığında, ”Allahu Ekber” derken ellerini omuzları hizasına kadar kaldırırken
gördüm. Ruku için tekbir getirdiğinde, “Semiallahulimen hamideh’ dediğinde yine
aynini yaptı ve “Rabbenavelekelhamd” dedi. Secde ederken ve secdeden doğrulurken
bunu yapmadı.
87. Buhari (rahimehullah) dedi ki: İbnul-Mubarek namazda ellerini kaldırırdı. Ki O,
bildiğimiz kadarıyla zamanının en büyük alimiydi. Velev ki o kişi selefden bihaber
olsa bile; Rasule, Sahabeye ve Tabiine uyması bakımından İbnu-Mubarekle iktifa
ederdi. Bilmeyenin sözüyle bunu isbata çalışmasından bu, daha evla olurdu. Ne acaibtir
ki onlardan birinin, “ İbnu Umer, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) zamanında
küçüktü” demesi. Muhakkak ki Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) İbnu Umer
(radiyallahuanhu)’nun doğruluğuna şahitlik etmiştir.
88. Bize Yahya b. Süleyman bildirdi. Bize İbnu Vehb, Yunus’dan, O’da İbnu Şihab’dan,
O’da Salim b. Abdullah’dan, O’da babasindan, O’da Hafsa’dan bildirdi: Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) dedi ki: ”Muhakkak ki İbnu Umer salih bir adamdır.”
89. Bize Ali b. Abdullah bildirdi. Bize Sufyan bildirdi. Ve dedi ki: Amr dedi ki: İbnu
Umer (radiyallahuanhu) şöyle dedi: Umer (radiyallahuanhu)’nun Müslüman olduğunu
hatırlıyorum (Müşrikler) dediler ki: Umer dinini terketti, Umer dinini terketti. El –Asi
b. Vail geldi ve dedi ki: Umer dinini terketti, Umer dinini terketti. Benim O’nun
komşusu olduğumu unuttu. Ve O’nu terkettiler.
90. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Said b. el- Museyyid dedi ki: Birisi için O’nun cennet
ehli olduğuna dair şahidlik edecek olsam, İbnu Umer (radiyallahuanhu) için şahidlik
ederdim.
12
91. Cabir b. Abdullah dedi ki: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e en çok ittiba eden ve
O’nun yoluna en çok bağlı olan İbnu Umer’den başkası değildir.
92. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Bilmeyenler, Vail b. Hucr’un Yemen krallarının
oğullarından olduğunu söyleyip O’nu karaladılar. O Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e
geldi. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) O’na ikram etti, O’na toprak parçası verdi ve
O’nunla birlikte Muaviye b. Ebi Suftan (radiyallahuanhu)’yu gönderdi.
93. Bize Hafs b. Umer bildirdi.Bize Cami’ b. Matar, Alkame b. Vail’den, O’da babasından
bildirdi. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) O’na Hadramevt’de toprak parçası verdi.
94. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Vail kıssası ilim ehli katında meşhurdur. O’nun isinde
Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) bir şey zikretmedi. Nebi (sallallahu aleyhi ve
sellem)’e birkaç defa gitmesiyle, O’na birşey vermedi.
95. İbnu Mesud’dan, Bera’dan, Cabir’den ve Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den; birşey
sabit olsa bile bilmeyenlerin illeti (noksanlık-hastalık) olurdu. Onlar diyorlar ki:
Reislerimizin bunu almadıkları Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den sabit olduğunda,
bu alınmış değildir. Hadisi, ancak görüşlerine çare olarak göstermek maksadıyla
ziyadeleştiriyorlar.
96. Veki’ dedi ki: Kim ki hadisi geldiği gibi taleb ederse O, sünnet sahibidir. Kim de
hevasını güçlendirmek için taleb ederse O’da bidat sahibidir.
97. Yani bir insan, kendisine hadis sabit olduğunda, görüşünü Nebi (sallallahu aleyhi ve
sellem)’in hadisi doğrultusunda kullanmalıdır. Sahih olmayan illetler (kusurlarhastalıklar)
ileri sürülmez. [hevasını kuvvetlendirmek için.]
98. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den şöyle zikredildi: “Sizden birinizin hevası, benim
getirdiğime tabi olmadıkça iman etmiş olmaz.”
99. Ve dedi ki: Ma’mer şöyle dedi: İlim ehli en iyi bilenlerin birincisi ve birincisidirler,
bunlar ise; en iyi bilenlerin katında sonuncusu ve sonuncusudurlar.
100. İbnul-Mubarek (rahimehullah) şöyle dedi: En-Numan b. Sabit’in (Ebu Hanife) yanında
namaz kılıyordum ve ellerimi kaldırdım. Bunun üzerine dedi ki: Uçacağından
korkmadın mı? Dedim ki: Birincide uçmazsam ikincide uçmam. Veki’ dedi ki: Allah
İbnul-Mubarek’e rahmet etsin. Hazır cevapçı birisi idi. Başkası tereddüde düştü. Bu
görmeyenlerin haddi aşmada mücadele etmelerine benzer.
101. Bize Abdullah b. Salih bildirdi. Bana el-Leys bildirdi. Bana Yunus, İbnu Şihab’dan
bildirdi. Bana Salim b. Abdullah haber verdi. Abdullah yani İbnu Umer şöyle dedi:
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) namaza kalktığında ellerini omuzları hizasına
kadar kaldırırken gördüm. Sonra tekbir getirdi ve rukudan doğrulduğunda da aynini
yapıyor ve “Semiallahulimenhamideh” diyordu. Secdelerden doğrulduğunda
kaldirmiyordu.
102. Bize Ebun-Numan bildirdi. Bize Abdulvahhab b. Ziyad es-Seybani bildirdi. Bize
Muharib b. Disar bildirdi. Dedi ki: Abdullah b. Umer’i namazini açtığında, tekbir
getirdiğini ellerini kaldırdığını gördüm. Ruku etmek istediğinde ve rukudan
doğrulduğunda ellerini kaldırdı.
13
103. Bize el-Ayyas b. el-Velid bildirdi. Bize Abdule’la bildirdi. Bize Ubeydullah, Nafi’den,
O’da İbnu Umer’den bildirdi. İbnu Umer tekbir getirdiğinde ellerini kaldırdı. Ruku
ettiğinde ellerini kaldırdı. ”Semiallahulimenhamideh” dediğinde ellerini kaldirdi.İbnu
Umer bunu Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e isnad ediyordu.
104. Bize Ibrahim b. el-Munzir bildirdi. Bize Ma’mer bildirdi. Bize İbrahim b. Tahman
Ebuz-Zubeyr bildirdi. O şöyle dedi: İbnu Umer’i namaza kalktığında (iftitah
tekbirinde) ellerini kulaklarını gecinceye kadar kaldırdığını gördüm. Rukudan başını
kaldırdığında dosdoğru dikildi ve aynini yaptı.
105. Bize Abdullah b.Salih bildirdi. Bize el-Leys bildirdi. Bana Nafi’ bildirdi. Abdullah
[İbnu Umer] namaza yöneldiğinde (iftitah tekbirinde) ellerini kaldırdı. Ruku ettiğinde,
rukudan doğrulduğunda, iki secdeden kalktığında (birinci teşehhudden sonra) tekbir
getirdi ve ellerini kaldırdı.
106. Bize Mus’ab b. İsmail bildirdi. Bize Hammad b. Seleme Eyyub’dan, O’da Nafi’den,
O’da İbnu Umer’den bildirdi. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) tekbir
getirdiğinde, ruku ettiğinde ve rukudan doğrulduğunda ellerini kaldırdı.
107. Bize Mus’ab b. İsmail bildirdi. Bize Hammad b. Seleme bildirdi. Bize Katade, Nasr b.
Asim’dan, O’da Malik b. el-Huveyris’den haber verdi. Nebi (sallallahu aleyhi ve
sellem) namaza girdiğinde (iftitah tekbirinde) kulağının bir bölümüne kadar ellerini
kaldırdı. Ruku ettiğinde ve rukudan doğrulduğunda aynini yaptı.
108. Bize Mahmud bildirdi. [Dedi ki: Bize el-Buhari bildirdi] İbnu Uleyye dedi ki: Bize
Halid haber verdi. Ebu Kilabe ruku ettiğinde ve rukudan doğrulduğunda ellerini
kaldırırdı. Secde ettiğinde, dizleriyle başladı. Kalktığında ellerine dayanırdı. Birinci
rekatta mutmain olur, sonra kalkardı. Ve Malik b. el-Huveyris’den zikrolundu.
109. Bize Abdullah b. Muhammed haber verdi. Bize Ebu A’mir haber verdi. Bize İbrahim b.
Tahman, Ebuz-Zubeyr’den, O’da Tavus’dan bildirdi. İbnu Abbas namaza kalktığında
ellerini, kulaklarını galebe çalıncaya (en ucuna) kadar kaldırdı. Rukudan kalktığında
dimdik doğruldu ve bunun aynini yaptı.
110. Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi. Bize Abdullah haber verdi. Bize İsmail haber
verdi. Bana Salih b. Keysan, Abdurrahman el-E’rac’dan, O’da Ebu Hureyre’den
bildirdi. O şöyle dedi: Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) tekbir getirip namazını
açtığında ve ruku ettiğinde ellerini omuzları hizasına kadar kaldırırdı.
111. Bize İsmail bildirdi. Bize Salih, Nafi’den bildirdi. Abdullah b. Umer, namaza
başladığında ve rukudan doğrulduğunda ellerini omuzları hizasına kadar kaldırdı.
112. Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi. Bize Abdullah haber verdi Bize Ebu Aclan haber
verdi ve dedi ki: En-Nu’man b. Ayyas’i şöyle derken işittim: Her şeyin bir zineti-süsü
vardır. Namazın süsü ise; tekbir getirdiğinde (iftitah tekbirinde) ruku ettiğinde ve
rukudan doğrulduğunda ellerini kaldırmandır.
113. Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi. Bize Abdullah haber verdi. Bize el-Evzai’ haber
verdi. Bana Hassan b. Atiyye, el-Kasim b. el-Muheymera’dan bildirdi. O şöyle dedi:
Elleri kaldırmak tekbir içindir. Dedi ki: Onu eğilerek selam verdiğimizde rivayet etti.
114. Bize Muhammed b. Mukatil, Abdullah’dan bildirdi. Bize Serik Leys’den, O’da
A’ta’dan haber verdi. O şöyle dedi: Cabir b. Abdullah’i, Ebu Said el-Hudri’yi, İbnu
14
Abbas’i ve İbnuz-Zubeyr’i namazlarını açtıklarında (iftitah tekbirinde), ruku
ettiklerinde ve rukudan doğrulduklarında ellerini kaldırırlarken gördüm.
115. Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi. Bize Abdullah haber verdi. Bize Ikrime b. Ammar
bildirdi. O şöyle dedi: Salim b. Abdullah’i, Kasim b. Muhammed’i, A’ta’yi ve
Mekhul’u namazda ruku ettiklerinde ve doğrulduklarında ellerini kaldırırlarken
gördüm.
116. Cabir, Leys’den, O’da A’ta ve Mucahid’den dedi ki: O ikisi (A’ta ve Mucahid)
namazda ellerini kaldırıyorlardı. Nafi’ ve Tavus’da aynini yaparlardı.
117. Leys’den, O’nunda İbnu Umer’den; Said b. Cubeyr, Tavus ve O’nun ashabı ruku
ettiklerinde ellerini kaldırıyorlardı.
118. Bize Musab b. İsmail bildirdi. Bize Abdulvahid [İbnu Ziyad] bildirdi. Bize A’sim
bildirdi ve dedi ki: Enes b.Malik’i, namazı açtığında, tekbir getirirken ve her ruku
ettiğinde ve rukudan doğrulduğunda ellerini kaldırırken gördüm.
119. Bize Halife b. Hayyat bildirdi. Bize Yezid b. Ruzey’ bildirdi. Bize Said, Katade’den
bildirdi. Nasr b. Asim, Malik b. el-Huveyris’den onlara bildirdi. O şöyle dedi: Nebi
(sallallahu aleyhi ve sellem)’i ruku ettiğinde ve rukudan doğrulduğunda ellerini
kulaklarının bir bölümünü kaplayıncaya kadar kaldırdığını gördüm.
120. Abdurrahman b. Mehdiy, er-Rabi’ b. Sabih’den, O şöyle dedi: Muhammed’i, el-
Hasen’i, Ebu Nedrate’yi, el-Kasim b. Muhammed’i, A’ta’yi, Tavus’u, Mucahid’i, el-
Hasen b. Muslim’i, Nafi’ ve İbnu Ebi Necih’i namazı açtıklarında (iftitah tekbirinde) ve
rukudan doğrulduklarında ellerini kaldırırlarken gördüm.
121. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Bunlar Mekke, Medine, Yemen ve Irak ehlidirler. El
kaldırma üzerine ittifak etmişlerdir.
122. Veki, er-Rabi’den, O şöyle dedi: El-Hasen’i, Mucahid’i, Ata’yi, Tavus’u, Kays b.
Sa’d’i ve el-Hasen b. Muslim’i ruku ettiklerinde ve secde ettiklerinde ellerini
kaldırırlarken gördüm.
123. Abdurrahman b. Mehdiy dedi ki: Bu sünnettendir.
124. Umer b. Yunus dedi ki: Bize Ikrime b. Ammar bildirdi. O şöyle dedi: El-Kasim’i,
Tavus’u, Mekhul’u, Abdullah b. Dinar’i ve Salim’i, onlardan birini namaza
yöneldiklerinde (iftitah tekbirinde) ruku ve secdelerde ellerini kaldırırlarken gördüm.
125. Veki, el-E’mes’den, O’da İbrahim’den şöyle dedi: O’na Vail b. Umer hadisi zikredildi;
“Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) ruku ve secde ettiğinde ellerini kaldırırdı. ”İbrahim
dedi ki: Belki de O’nun yaptığı bir kere idi.
126. “O’nun yaptığı bir kereydi” sözü O’ndan bir zandır. Bununla birlikte Vail, Nebi
(sallallahu aleyhi ve sellem)’i ve ashabını birden fazla ellerini kaldırdıklarını
gördüğünü zikretmiştir.
127. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Zaide onu beyan etti ve dedi ki: Bize A’sim bildirdi.
Bize babam bildirdi. Vail b. Hucr O’na haber verdi ve dedi ki: Dedim ki: Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)‘in nasıl namaz kıldığına bakacağım. ”Tekbir getirdi ve
ellerini kaldırdı” (ruku ettiğinde ellerini kaldırdı.) Rukudan doğrulduğunda yine
15
ellerini kaldırdı. Sonra onların yanına bundan başka soğuk bir zamanda geldim.
İnsanları geniş elbiseleriyle gördüm. Elleri elbiselerinin altından hareket ediyordu.
İşte böyle, Vail hadisinde Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’i ve ashabını birden fazla
ellerini kaldırdıklarını beyan etmiştir.
128. Bize Abdullah b. Muhammed bildirdi. Bize İbnu Idris bildirdi O şöyle dedi: Asim b.
Kuleyb’i babasından, O; O’nu şöyle derken işitti: Vail b. Hucr’u şöyle derken işittim:
Medine’ye geldim ve dedim ki: Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in namazına
bakacağım. Namazını açtı, tekbir getirdi ve ellerini kaldırdı. Başını kaldırdığında
(rukudan doğrulduğunda) ellerini kaldırdı.
129. Bize İsmail b. Ebi Uveys bildirdi. Bize Malik, Nafi’den bildirdi. Abdullah b. Umer
namazını açtığında ve rukudan doğrulduğunda ellerini kaldırdı.
130. Bize Ayyas bildirdi. Bize Abdule’la bildirdi. Bize Humeyd, Enes’den bildirdi.
Muhakkak ki O (Enes) rukuda ellerini kaldırıyordu.
131. Bize Adem bildirdi. Bize Şu’be bildirdi. Bize el-Hakem b. Uteybe bildirdi. O şöyle
dedi: Tavus’u tekbir getirdiğinde (iftitah tekbirinde) ve rukudan doğrulduğunda ellerini
kaldırırken gördüm.
 
esedullah1230 Çevrimdışı

esedullah1230

Üye
İslam-TR Üyesi
132. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Kim elleri kaldırmanın bid’at olduğunu iddia ederse;
Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabına, selefe, onlardan sonrakilere, Hicaz,
Medine, Mekke, Irak ehlinin pek çoğuna, Sam, Yemen, Hurasan ehlinin alimlerine ki
onlardan olan İbnul-Mubarek, hatta bizim şeyhlerimiz olan Isa b. Musa Ebu Ahmed,
Ka’b b. Said, el-Hasen b. Ca’fer ve Muhammed b. Selam gibilerine karşı çıkmıştır. Bu
karşı çıkanlar ise ancak rey ehli ki onlardan olan Ali b. el-Hasen, Abdullah b. Usman,
Yahya b. Yahya, Sadaka, Ishak ve İbnul-Mubarek’in arkadaşlarının genelidir.
133. Es-Sevri, Veki’ ve bazi Kufeliler ellerini kaldırmıyorlardı.
134. Bu konuda bir çok hadis rivayet ettiler. Ellerini kaldıranlara sert davranmadılar. Şayet
bu hadisler hak olmasaydı rivayet etmezlerdi. Çünkü Nebi (sallallahu aleyhi ve
sellem)'in su hadisi gereğince hiç kimse Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in
söylemediği ve yapmadığı bir şeyi söyleyemez: ”Kim benim demediğimi derse, adıma
yalanlar uydurursa ateşten yerine hazırlansın.”
135. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabının birinden, O’nun ellerini kaldırmadığı
sabit olmamıştır. Elleri kaldırmadan daha sahih senetler yoktur.
[Bilakis sahabeden elleri terketmekle alakalı rivayet edilenler sahih degildir. Bunu
Beyhaki “el-Marife” adli eserinde, Ez-Zeylai “Nasbur-Raye” de, el-Hafiz “ed-
Diraye”de zikretmislerdir.]
136. Bize Muhammed b. Ebi Bekr el-Megdemi bildirdi. Bize Mu’temir, Ubeydullah b.
Umer’den, O’da İbnu Şihab’dan, O’da Salim b. Abdullah’dan, O’da babasından, O’da
Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den bildirdi. Muhakkak ki O (sallallahu aleyhi ve
sellem), namaza girdiğinde (iftitah tekbirinde), ruku etmek istediğinde ve iki rekattan
kalktığında (birinci teşehhudden sonra), hepsinde ellerini kaldırıyordu. O’nu
Abdullah’da yapıyordu.
16
137. Bize Kuteybe bildirdi. Bize Huseym, ez-Zuhri’den, O’da Salim’den, O’da babasından
bildirdi. O şöyle dedi: Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) namazı açtığında (iftitah
tekbirinde) ruku ettiğinde ve rukudan doğrulduğunda ellerini kaldırıyordu.
138. Bize Abdullah b. Salih bildirdi.Bana el-Leys bildirdi. Bize Akil, İbnu Şihab’dan
bildirdi. O şöyle dedi: Bana Salim b. Abdullah bildirdi.Abdullah b. Umer dedi ki:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) namazı açtığında (iftitah tekbirinde), ruku
etmek istediğinde ve rukudan doğrulduktan sonra ellerini, omuzlarını kaplayıncaya
kadar kaldırıyordu.
139. Bize Muhammed b. Abdullah b. Havseb bildirdi. Bize Abdulvahhab bildirdi. Bize
Ubeydullah, Nafi’den, O’da İbnu Umer’den bildirdi. Muhakkak ki O (İbnu Umer),
namaza girdiğinde (iftitah tekbirinde), ruku ettiğinde, “Semiallahulimenhamideh”
dediğinde ve iki rekattan kalkınca (birinci teşehhudden sonra) ellerini kaldırıyordu.
Zuhri’den, O’nunda Salim’den, O’nunda Abdullah b. Umer’den, O’nunda Nebi
(sallallahu aleyhi ve sellem)’den aynini zikretti.
140. Veki’, el-Umeri’den, O’da Nafi’den, O’da İbnu Umer’den, O’da Nebi (sav)’den ziyade
etti ki O (sallallahu aleyhi ve sellem), ruku ve secde ettiğinde de ellerini kaldırıyordu.
141. Buhari (rahimehullah) ded ki: Mahfuz olan Ubeydullah’in, Eyyub’un, Malik’in, İbnu
Cureyc’in, el-Leys’in, Hicaz ehlinin bir çoklarının, Irak ehlinin Nafi’den, O’nunda
İbnu Umer’den rukuda ve rukudan doğrulduktan sonra elleri kaldırma rivayetidir.
142. El-Umeri’nin, Nafi’den, O’nunda İbnu Umer’den rivayet ettiği hadisi sahih olsa bile
birinciye muhalif olmaz. Çünkü bunlar dediler ki: Rukudan doğrulduğunda. Sabit
olsaydı ikisinde kullanırdık. Bu bazısının bazısına hilaf ettiği hilafdan değildir. Çünkü
bu ziyade fiildedir. Ziyade ise sabit olmuşsa makbuldur.
143. Veki’, İbnu Ebi Leyla’dan, O’da Nafi’den, O’da İbnu Umer’den, O’da İbnu Ebi
Leyla’dan, O’da el-Hakem’den, O’da Muksim’den, O’da İbnu Abbas’dan, O’da Nebi
(sallallahu aleyhi ve sellem)’den dedi ki: ”Yedi yerden başka eller kaldırılmaz:
Namazın açılısında, Ka’be’ye yönelindiginde, Safa ve Merve üzerinde, Arafat’ta, Cem’
de, İki makamda ve iki cemaratta (taşlama).
[Hadis zayiftir. El-Eseri]
144. Ali b. Mushir ve El-Muharibi, İbnu Ebi Leyla’dan, O’da el-Hakem’den, O’da
Muksim’den, O’da İbnu Abbas’dan, O’da Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den dedi.
145. Su’be dedi ki: El-Hakem, Muksim’den dört hadisden başka işitmedi. Bu hadis onlardan
değildir.
146. Bu, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den mahfuz (ezberlenenden) değildir. Çünkü
Nafi’nin ashabı buna muhalefet etmiştir. Ve El-Hakem’in Muksim’den olan hadisi
mürseldir.
147. Tavus, Ebu Cemura ve A’ta, İbnu Abbas’i rukuda ve rukudan doğrulurken ellerini
kaldırdığını rivayet ettiler. İbnu Ebi Leyla’nin “Eller yedi yerde kaldırılır” hadisi sahih
olsa bile; Veki’ hadisinde “Eller şu yedi yerden başka kaldırılmaz” lafzını demedi.
17
148. Eller bu yerlerde, rukuda ve rukudan doğrulurken kaldırılır. Hatta bu hadislerin hepsi
kullanılır. Bu ise zıt değildir. Bunlar ellerin Ramazan ve kurban bayramlarında
kaldırıldığını söylediler. Onların sözlerine göre ise on dört tekbirdir. Bu ise İbnu Ebi
Leyla hadisinde yoktur.
149. Bu onların İbnu Ebi Leyla hadisine itimat etmediklerini gösterir. Bazı Kufeli’ler
dediler ki: Eller cenaze tekbirinde kaldırılır. O ise dört tekbirdir. Bunun hepsi İbnu Ebi
Leyla üzerine ziyadedir.
150. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den, bir başka açıdan bu yediye benzer yerlerde de
ellerini kaldırmıştır.
151. Bize Musa b. İsmail bildirdi. Bize Hammad b. Seleme, Sabit’ten, O’da Enes’den
bildirdi. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) Istisga’da (yağmur namazında) ellerini
kaldırırdı.
152. Bize Musedded bildirdi. Bize Ebu Avane, Semak b. Harb’den, O’da Ikrime’den, O’da
Aişe’den işittiğini iddia etti. Aişe (radiyallahu anha), Nebi(sallallahu aleyhi ve sellem)’i
ellerini kaldırmış dua ederken gördü. O (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle diyordu:
“Ben ancak bir beşerim, beni cezalandırma. Mu’minlerden hangi şahsa eziyet etmişsem
veya sövmüşsem o konuda beni cezalandırma”
153. Bize Ali bildirdi. Bize Sufyan, Ebuz-Zinad’dan, O’da el-E’rac’dan, O’da Ebu
Hureyre’den bildirdi. O şöyle dedi: Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) kıbleye
yöneldi, hazırlandı, ellerini kaldırdı ve dedi ki: “Allah’ım Devs’e hidayet ver ve onları
getir”
154. Bize Ebun-Nu’man bildirdi. Bize Hammad b. Zeyd bildirdi. Bize es-Savaf, Ebuz-
Zubeyr’den, O’da Cabir b. Abdullah’dan bildirdi. Et-Tufeyl b. Amr Nebi (sallallahu
aleyhi ve sellem)’e dedi ki: Ya Rasulallah! Muhkem bir kaleye ve muhafızların yanına
gitmek istermisin? Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) buna razı olmamış, çünkü
Allah muhafızlığını Ensar’a ayırmıştı. Tufeyl ve onunla birlikte kavminden bir adam
hicret etti. Ve adam hastalandı. Boynuza geldi, küçük demirli okunu aldı, şah
damarlarını kesti ve bunun üzerine oldu. Tufeyl O’nu rüyasında gördü ve dedi ki: Allah
sana ne yaptı? Dedi ki: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e hicretimden dolayı beni
bağışladı. (Tufeyl) Dedi ki: Elinin durumu nedir? Dedi ki: Kendi nefsinin ifsat ettiğini
biz asla ıslah etmeyeceğiz, denildi. Tufeyl bu olayı Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e
anlattı. O şöyle dedi: ”Allah’ım ellerini de bağışla” ve ellerini kaldırdı.
[Edebul-Mufred: 614 ve Muslim: 1\74]
155. Bize Kuteybe bildirdi. Bize Abdulaziz b. Muhammed, Alkame [İbnu Ebi Alkame]’den,
O’da annesinden, O’da Aişe’den bildirdi. O şöyle dedi: Bir gece Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) dışarı çıktı. Berira’yi nereye gittiğine bakması için hemen arkasından
gönderdim. Baki mezarlığına girdi, oranın en aşağısında durdu sonra ellerini kaldırdı,
sonra da oradan ayrıldı. Berira geri dondu ve gördüklerini bana haber verdi.
Sabahladığımızda O’na sordum ve dedim ki: Ey Allah’ın Rasulu geceleyin nereye
çıktın? Dedi ki: “Baki ehline (mezarlık), onlara dua etmem icin gönderildim.
156. Bize Muslim bildirdi. Bize Şu’be, Abdurabbihi b. Said’den, O’da Muhammed b.
İbrahim et-Teymi’den bildirdi. O şöyle dedi: Bana, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’i
gören birisi, O’nun yağ taslarının yanında elleri açık bir şekilde dua ettiğini haber verdi.
18
157. Bize Yahya b. Musa bildirdi. Bize Abdulhamid bildirdi. Bize İsmail -O İbnul-
Mubarektir- İbnu Ebi Muleyke’den, O’da Aişe’den bildirdi. O şöyle dedi: Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)’i koltuk altı görünene kadar ellerini kaldırmış Osman
(radiyallahuanhu)’ya dua ederken gördüm.
158. Bize Ebu Nuaym bildirdi. El-Fudayl b. Merzuk, Adiy b.Sabit’den, O’da Ebu
Hazim’den, O’da Ebu Hureyre’den bildirdi. O şöyle dedi: Nebi (sallallahu aleyhi ve
sellem), seferi uzamış, saçı başı dağınık, toz toprak içerisinde bir adamı zikretti. O
adam, Allahu azze ve celleye ellerini acar ve “Ya Rab Ya Rab” diye yalvarmaya başlar.
O’nun yediği haram, içtiği haram, giydiği haram, tedarik ettiği haram ve nasıl olsunda
ona icabet edilsin.
159. Bize Müslim bildirdi. Bize Abdullah b. Davud, Nuaym b. Hakim’den, O’da Ebu
Meryem’den, O’da Ali (radiyallahuanhu)’dan bildirdi. O şöyle dedi: Velid’in hanımını,
Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem)’e gelmiş, kocasının onu dövdüğünden şikayet
ederken gördüm. Kadına dedi ki: ”Git ve ona de ki: Böyle böyle” Gitti, bir müddet
sonra geldi ve dedi ki: O beni dövmeye devam ediyor. Kadına dedi ki: ”Git ve ona bunu
Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in söylediğini söyle. ”Kadın gitti, bir müddet sonra
geri geldi ve dedi ki: O beni dövüyor. Bunun uzerine Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)
dedi ki: ”git ve ona de ki: ”Böyle böyle” Kadın dedi ki: O beni dövüyor. Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) ellerini kaldırdı ve dedi ki: ”Allah’ım, Velid’i sana havale
ediyorum”.
160. Bize Muhammed b. Selam bildirdi. Bize İsmail b.Ca’fer, Humeyd’den, O’da Enes’den
bildirdi. O şöyle dedi: Bir sene yağmur yağmadı. Bazı Müslümanlar Cuma günü Nebi
(sallallahu aleyhi ve sellem)’e (hutbedeyken) ayağa kalktılar ve dediler ki: Ey Allah’ın
Rasulu! Yağmur kesildi, toprak kurudu ve hayvanlar helak oldu. Bunun üzerine
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ellerini kaldırdı. Gökyüzünde bulut
görünmüyordu. Ellerini uzattı hatta ben O’nun koltuk altının beyazını gördüm. Allah
azze ve celle’den yağmur talebinde bulunuyordu. Henüz Cuma namazını kılıyorduk ki,
öyle bir yağmur yağdı ki, hatta evi mescide yakın olan gençler bile ailesine dönmekte
zorlandılar. Yağmur, haftaya cumaya kadar devam etti. İnsanlar geldi ve Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)’e dediler ki: Ey Allah’ın Rasulu! Evler yıkıldı ve kafile
durduruldu. Bunun üzerine Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), çabukça usananbıkan
Ademoğluna tebessüm etti. Ellerini kaldırdı ve dedi ki: ”Allah’ım, üzerimize
değil, çevremize” bulut parçalanıp Medine’den ayrıldı. [Nesai: 3: 165-166]
161. Bize Musedded bildirdi. Bize Yahya b. Said, Cafer’den bildirdi. Bana Ebu Usman
bildirdi. O şöyle dedi: Bir yerden dönüyorduk. Umer insanlara imamlık yaptı. Rukudan
sonra kunut yapıyor, ellerini kaldırıyordu. Hatta O’nun elleri görünüyor ve kol kanatları
çıkıyordu.
162. Bize Kubeysa bildirdi. Bize Sufyan, Ebu Ali’den-O Cafer b. Meymun,enmat (deve
üzerindeki tahtırevana atılan yumuşak tüy yüzlü, renkli yünden yapılan elbise) satıcısı
bildirdi. O şöyle dedi: Ebu Usman’i şöyle derken işittim: Umer (radiyallahuanhu)
kunutta ellerini kaldırıyordu.
163. Bize Abdurrahim el-Muharib bildirdi. Bize Zaide, Leys’den O’da Abdurrahman b. el-
Esved’den, O’da babasından, O’da Abdullah’dan bildirdi. O (Abdullah), vitrin son
rekatında “kulhuvallahuehad”i okurdu. Sonra son rekattan önce ellerini kaldırır ve
kunut yapardı.
19
164. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Bu hadislerin hepsi Resulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem)’den sahih hadislerdir. Bazısı bazısına muhalefet etmez.Ve onda tezad-zıtlık
yoktur. Çünkü çeşitli yerlerdedir.
165. Sabit, Enes’den şöyle dedi: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’i dua da, istiska’dan
(yağmur duası) başka ellerini kaldırdığını görmedim.
166. Enes (radiyallahuanhu) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den gördüğünü haber verdi.
Bu ise tekbirin birincisinde elleri kaldırmaya muhalif değildir.
167. Yine Enes (radiyallahuanhu) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) ‘in tekbir getirdiğinde
ve ruku ettiğinde ellerini kaldırdığını zikretmiştir. Ve O’nun “dua da” sözü, kunutta ve
namazda elleri kaldırmaya eşittir.
168. Bize Muhammed b. Bessar, Yahya b. Said’den, O’da Humeyd’den, O’da Enes’den
bildirdi. Muhakkak ki O, rukuda ellerini kaldırıyordu.
169. Bize Adem b. Ebi Iyas bildirdi. Bize Şube bildirdi.Bize Katede, Nasr b. Asim’dan,
O’da Malik b. el-Huveyris’den bildirdi. O şöyle dedi: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)
tekbir getirdiğinde, (iftitah tekbirinde) [ruku ettiğinde], rukudan doğrulduğunda
kulakları hizasına kadar ellerini kaldırdı.
170. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) ruku da ve rukudan
doğrulduğunda ellerini kaldırıyordu diyen, üzerine ziyade etmedi. Ebu Humeyd,
ashabından on kişiden, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) ellerini iki secdeden kalktığı
zaman (birinci teşehhuden sonra) kaldırdığını söyledi. Bunların hepsi sahihtir.Cunku,
sadece bir namazı anlatmadılar. Bu namazın kendisinde ihtilaf ettiler. Ancak bazısı
bazısına ziyade etmiştir. Ziyade ise, ilim ehlinden makbuldür.
171. Öyle ki, Ebu Bekr b. Ayyas, Husayn’dan, O’da Mucahid’den şöyle dedi: İbnu Umer’i
namazında birinci tekbirden başka ellerini kaldırdığını görmedim. Muhakkak ki bunda,
Mucahid’e aykırı davranıldı. Veki’ dedi ki: Er-Rabi’ b. Salih’den dedi ki: Mucahid’i
ellerini kaldırırken gördüm.
172. [Abdurrahman b. Mehdi, er-Rabi’den şöyle dedi: Mucahid’i ellerini kaldırırken
gördüm.] Ruku ettiğinde ve rukudan doğrulduğunda.
173. Cerir, Leys’den, O’da Mucahid’den dedi ki: Muhakkak ki O (Mucahid), ellerini
kaldırıyordu. Bu ilim ehli katında daha çok korunmuştur.
174. Sadaka dedi ki: Mucahid’in, İbnu Umer’den; Muhakkak ki O, ellerini birinci tekbirden
başka kaldırmazdı, hadisini rivayet eden, onun arkadaşı sonunda değişti. Er-Rabi’nin ve
el-Leysi’nin rivayeti daha evladır. Bununla birlikte Tavus, Salim, Nafi’, Ebuz-Zubeyr,
Muharib b. Disar ve bunlardan başkaları dediler ki: İbnu Umer’i tekbir getirdiğinde
(iftitah tekbirinde) ve ruku ettiğinde ellerini kaldırırken gördük.
175. Mubessir b. Ismail dedi ki: Bize Temmam b. Necih bildirdi. Dedi ki: Umer b.
Abdulaziz, Halep kapısı önlerinde konakladı. Bunun üzerine dediler ki: Bizimle birlikte
gelinde mu’minlerin emirinin namazını seyretmeye koyulalım. Bize öğle ve ikindi
namazlarını kıldırdı. O’nu ruku ettiğinde ellerini kaldırırken gördüm.
176. Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi. Bize Abdullah bildirdi. Bize Yunus, ez-Zuhri’den,
O’da Salim’den, O’da Abdullah b. Umer’den bildirdi. O şöyle dedi: Allah Rasulu
20
(sallallahu aleyhi ve sellem)’i namaza kalktığında (iftitah tekbirinde) omuzları hizasına
kadar ellerini kaldırırken gördüm. Bunu ruku için tekbir getirdiğinde, rukudan
doğrulurken “Semiallahulimenhamideh” dediğinde de yapardı. Bunu secdeler de
yapmazdı.
177. Bize Musa b. İsmail bildirdi. Bize Hammad b. Seleme, Yahya b. Ebi Ishak’tan bildirdi.
O şöyle dedi: Enes b. Malik (radiyallahuanhu) iki secde arasında ellerini kaldırırken
gördüm. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in hadisi
daha evladır.
178. Bize Ali b. Abdullah bildirdi. Bize Sufyan bildirdi. Bize Amr b. Dinar, Salim b.
Abdullah’dan bildirdi. O şöyle dedi: Ittiba etmeyi, tabi olmayı daha fazla hakeden,
Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in sünnetidir.
179. Bize Kuteybe bildirdi. Bize Sufyan, Abdulkerim’den, O’da Mucahid’den bildirdi. O
şöyle dedi: Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’den başka hiç kimse yoktur ki; onun sözü
alınır da, red de edilir. Ancak Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in sözü (bunun
dışındadır).
180. Bize Fudeyk b. Suleyman Ebu Isa bildirdi. O şöyle dedi: El-Evzai’ye soru sordum ve
dedim ki: Ya Eba Amr! Namazda her tekbirde elleri kaldırmaya ne dersin? Dedi ki: Bu
birinci emirdir.
181. El-Evzai’ye imandan soruldu ve ben de bunu istiyordum.Dedi ki: İman, artar ve eksilir.
Kim ki iman artmaz ve eksilmez diye iddia ederse, o bid’at ehlidir. Ona karşı uyanık
olun.
182. Bize Muhammed b. Arara bildirdi. Bize Cerir b. Hazim bildirdi. O şöyle diyordu:
Nafi’yi işittim. O şöyle dedi: İbnu Umer cenazeye tekbir getirdiğinde ellerini
kaldırıyordu.
183. Bize Ali b. Abdullah bildirdi. Bize Abdullah b. Idris bildirdi. O şöyle dedi:
Ubeydullah’i, Nafi’den, O’nun’da İbnu Umer’den (şöyle dediğini) işittim: Muhakkak ki
O (İbnu Umer) cenaze namazının her tekbirinde ellerini kaldırıyordu. Ve ikinci rekattan
kalkınca da.
184. Bize Ahmed b. Yunus bildirdi. Bize Zuheyr bildirdi. Bize Yahya b. Said bildirdi. Nafi,
O’na haber verdi. Abdullah b. Umer, cenaze namazı kıldığında ellerini kaldırırdı.
 
esedullah1230 Çevrimdışı

esedullah1230

Üye
İslam-TR Üyesi
185. Bize Ebul-Velid bildirdi.Bize Umer b. Ebi Zaide bildirdi. O şöyle dedi: Kays b. Ebi
Hazim’i cenaze namazı kılarken her tekbirde ellerini kaldırdığını gördüm.
186. Bize Muhammed b. Ebi Bekr el-Makdisi bildirdi. Bize Ebu Ma’ser Yusuf el-Berra
bildirdi. Bize Musa b. Dehkan bildirdi. O şöyle dedi: Eban b. Usman’i cenaze namazı
kılarken dört defa tekbir getirdiğini ve birinci tekbirde ellerini kaldırdığını gördüm.
[ Sened de Musa b. Dehkan vardir ki o zayiftir]
187. Bize Ali b. Abdullah ve İbrahim b. el-Munzir bildirdi.O ikisi şöyle dediler: Bize Ma’n
b. Isa bildirdi. Bize Ebul-Gusn bildirdi. O şöyle dedi: Nafi b. Cubeyr’i cenaze namazı
kılarken her tekbirde ellerini kaldırdığını gördüm. [Senedi hasendir].
21
188. Bize Muhammed b. el-Musenna bildirdi. Bize el-Velid b. Muslim bildirdi. O şöyle
dedi: El-Evzai’yi, Gaylan b. Enes’den (şöyle derken) işittim. O şöyle dedi: Umer b.
Abdulaziz’i cenaze namazı kılarken her tekbirde ellerini kaldırırken gördüm.
189. Bize Ali b. Abdullah bildirdi. Bize Zeyd b. Hubab bildirdi.Bize Abdullah b. el-Ala
bildirdi. O şöyle dedi: Mekhul’u cenaze namazı kılarken dört tekbir getirdiğini ve her
tekbirle birlikte ellerini kaldırırken gördüm.
190. Bize Ali b. Abdullah bildirdi.Bize Ebu Mus’ab Salih b. Ubeyd bildirdi. O şöyle dedi:
Vehb b. Munebbih’i cenaze namazı kılarken dört tekbir getirdiğini ve her tekbirle
birlikte ellerini kaldırırken gördüm.
191. Bize Ali b. Abdullah bildirdi.Bize Abdurrezzak bildirdi. Bize Ma’mer, ez-Zuhri’den
bildirdi. Muhakkak ki O, cenaze namazi kilarken her tekbirde ellerini kaldiriyordu.
192. Veki, Sufyan’dan,O’da Hammad’dan soyle dedi:Ibrahim’e sordum.O soyle dedi:
Birinci tekbirde ellerini kaldiriyordu.
[Burada elleri kaldirmadan maksad cenaze namazi disinda ruku ve secdesi olan
namazdir.Bunu Muhammed b. el-Hasen es-Seybani, Ibrahim’den duyurarak “Kitabul-
Esar”da (19.sayfa )haber verdi.]
193. Muhammed b. Cafer, Hammad’dan, O’da İbrahim’den, O’da Alkame’den, O’da
Abdullah’dan: Muhakkak ki Ebu Bekr ve Umer radiyallahuanhum ona muhalefet
ettiler.
194. Buhari rahimehullah dedi ki: Es-Sevri hadisi ilim ehli katında daha sahihtir. Bununla
birlikte bir başka açıdan Umer’den, O’nun da Nebi sallallahu aleyhi ve sellem ‘den
ellerini kaldırdığı rivayet olunmuştur.
195. Bize Muhammed b. Yahya bildirdi. Ali şöyle dedi: İstisnasız şeyhlerimizin hepsini
namazda ellerini kaldırırlarken gördüm.
[Muhammed b. Yahya, Buhari rahimehullah’in seyhidir]
196. Buhari rahimehullah dedi ki: O’na dedim ki: Sufyan ellerini kaldırıyor muydu? Dedi ki:
Evet.
197. Buhari rahimehullah dedi ki: Ahmed b. Hanbel şöyle dedi: Mu’temir’i, Yahya b. Said’i,
Abdurrahman’i, Yahya ve İsmail’i ruku ederlerken ve rukudan doğrulduklarında
ellerini kaldırırlarken gördüm.
198. Bize Ali b.Abdullah bildirdi. Bize İbnu Ebi Adiy, el-Esas’dan bildirdi. O şöyle dedi: El-
Hasen cenaze namazı kılarken her tekbirde ellerini kaldırıyordu.
Bu cüz tamamlanmıştır. Hamd tek olan Allah içindir. Salat ve selam efendimiz
Muhammed’e, aline, ashabına ve kıyamete kadar O’na tabi olanların üzerine olsun.
Bu hafız İbnu Hacer el-Asgalani’nin hattından (kaleminden) O’nun nüshasından
nakledilmiştir. O şöyle dedi: Ben sonunda tarif ettiğini gördüm. İbnu Hacer ismiyle meşhur
olan Ebul-Fadl Ahmed b. Ali Muhammed es-Safii el-Asgalani, kendisi ilavede bulundu.
Allah O’na rahmet etsin, amin.
www.islah.de
 
A Çevrimdışı

Askalani

Aktif Üye
İslam-TR Üyesi
ALLAH razı olsun ya bu risaleyi arıyordum çok iyi oldu.
kitap halinde varmı? ben bulamadım.bu konuda bilgin varmı akhi
 
A Çevrimdışı

Askalani

Aktif Üye
İslam-TR Üyesi
eyvAllah çok sağol..
şu s.a ne ya
düzgünce selam versene vereceksen kardeş.
 
esedullah1230 Çevrimdışı

esedullah1230

Üye
İslam-TR Üyesi
hakkını helal et :D kısaca yazdım uzun uzun yazmaktansa biraz klayede yazı özürlüyüm ondan
 
esedullah1230 Çevrimdışı

esedullah1230

Üye
İslam-TR Üyesi
NEYSE DİKKAET EDECEĞİM İNŞ ARTIK ZAMANE GENÇLİĞİ RABBİM ISLAH ETSİN BİZLERİ CAHİLİYEMİZDEN KALMA MSN ADETLERİ İŞDE
 
E Çevrimdışı

Ebu Katade

Guest
çok yararlı bir konu olmuş kardeş ALLAH razı olsun inş...
 
-SELEFİ- Çevrimdışı

-SELEFİ-

Yeni Üye
İslam-TR Üyesi
ESSELAMUALEYKUM AHİ GERÇEKTEN FEVKALADE AÇIKLAYICI VE AYDINLATICI BİRŞEKİLDE YAZMIŞSIN ALLAH RAZI OLSUN.İLK BU ŞEKİLDE NAMAZ KILMAYA BAŞLADIĞIMIZDA ÇOK YADIRGANMIŞTIK GERÇİ YENİ GÖRENLER OLDUKÇA TEPKİ ALIYORUZ AMA ALIŞTIK HAMDOLSUN .RABBİM EKSİKLİKLİKLERİMZ TAMAMLAMAYI NASİP ETSİN İNŞ.
 
E Çevrimdışı

Ehli_Hadis

Aktif Üye
İslam-TR Üyesi
Raf'ul Yedeyn

كتاب
رفع اليدين في الصلاة
تأليف
الإمام الحجّة الحافظ شيخ الحفاظ
أبي عبدالله محمّد بن إسماعيل البخاري
(194 – 256 هـ)


ملتقى أهل الحديث

بسم الله الرحمن الرحيم وبه ثقتي

أخبرنا الشيخ الإمام العلامة الحافظ المتقن بقية السلف زين الدين أبو الفضل عبدالرحيم بن الحسين ابن العراقي، والشيخ الإمام الحافظ نور الدين علي بن أبي بكر الهيثمي بقراءتي عليهما قالا: أخبرتنا الشيخة الصالحة أم محمد بنت محمد بن علي بن أحمد بن عبدالواحد ابن البخاري قالت: أخبرنا جدي الشيخ فخر الدين ابن البخاري قراءة عليه وأنا حاضرة وإجازة لما يرويه قال: أخبرنا أبو حفص عمر بن محمد بن معمر بن طبرزد سماعاً عليه: أخبرنا أبو غالب أحمد بن الحسن النرسي أخبرنا أبو نصر محمد بن أحمد بن موسى الملاحمي أخبرنا أبو إسحاق محمود بن إسحاق بن محمود الخزاعي قال: أخبرنا الإمام أبو عبدالله محمد بن إسماعيل بن إبراهيم البخاري قال:
1- الرد على من أنكر رفع الأيدي في الصلاة عند الركوع وإذا رفع رأسه من الركوع، وأبهم على العجم في ذلك تكلفا لما لا يعنيه فيما ثبت عن الرسول الله ‘ من فعله وقوله ومن فعل أصحابه وروايتهم كذلك، ثم فعل التابعين واقتداء السلف بهم في صحة الأخبار بعض الثقة عن الثقة من الخلف العدول رحمهم الله تعالى وأنجز لهم ما وعدهم على ضغينة صدره وحرجة قلبه نفاراً عن سنن رسول الله ‘ مستحقاً لما يحمله استكبارا وعداوة لأهلها لشوب البدعة لحمه وعظامه ومخه، وأنسته باحتفال العجم حوله اغتراراً.
2- وقال النبي ‘: "لا تزال طائفة من أمتي قائمة على الحق لا يضرهم من خذلهم ولا خلاف من خالفهم". ماض ذلك أبداً في جميع سنن رسول الله ‘ لإحياء ما أميتت وإن كان فيها بعض التقصير بعد الحث والإرادة على صدق النية وأن تقام للأسوة في رسول الله ‘ بما أتيح على الخلق من أفعال رسول الله ‘ في غير عزيمة حتى يعزم بما أتيح فعل من نهى أو عمل بأمر رسول الله ‘ لما أمر الله خلقه وفرض عليهم طاعته وأوجب عليهم اتباعه، وجعل اتباعهم إياه وطاعتهم له طاعة نفسه عز وجل عظم المن والطول فقال: {وما آتاكم الرسول فخذوه وما نهاكم عنه فانتهوا}.
3- وقال: {ومن يطع الرسول فقد أطاع الله}.
4- وقال: {فلا وربك لا يؤمنون حتى يحكموك فيما شجر بينهم ثم لا يجدوا في أنفسهم حرجاً مما قضيت ويسلموا تسليماً}.
5- وقال: {فليحذر الذين يخالفون عن أمره أن تصيبهم فتنة أو يصيبهم عذاب أليم}.
6- وقال: {لقد كان لكم في رسول الله أسوة حسنة لمن كان يرجوا الله واليوم الآخر وذكر الله كثيراً}.
7- فرحم الله عبداً استعانه باتباع رسول الله ‘، واقتصاص أثره ويستعيذه تبارك وتعالى من شر نفسه ويستلهمه رشده لقوله عز وجل {فمن اتبع هداي فلا يضل ولا يشقى}.
8- أخبرنا إسماعيل بن أبي أويس حدثني عبدالرحمن بن أبي الزناد عن موسى بن عقبة عن عبدالله بن الفضل الهاشمي عن عبدالرحمن بن هرمز الأعرج عن عبيدالله بن أبي رافع عن علي بن أبي طالب رضي الله تعالى عنه أن رسول الله ‘ كان يرفع يديه إذا كبر للصلاة حذو منكبيه وإذا أراد رفع رأسه من الركوع، وإذا قام من الركعتين فعل مثل ذلك.
9- قال البخاري: وكذلك يروى عن سبعة عشر نفساً من أصحاب النبي ‘ أنهم كانوا يرفعون أيديهم عند الركوع منهم أبو قتادة الأنصاري، وأبو أسيد الساعدي البدري، ومحمد بن مسلمة البدري، وسهل بن سعد الساعدي، وعبدالله بن عمر بن الخطاب، وعبدالله بن عباس بن عبدالمطلب الهاشمي، وأنس بن مالك خادم رسول الله ‘، وأبو هريرة الدوسي، وعبدالله بن عمرو بن العاص، وعبدالله بن الزبير بن العوام القرشي، ووائل بن حجر الحضرمي، ومالك بن الحويرث، وأبو موسى الأشعري، وأبو حميد الساعدي الأنصاري [وعمر بن الخطاب، وعلي بن أبي طالب، وأم الدرداء] رضي الله تعالى عنهم.
10- وقال الحسن وحميد بن هلال: كان أصحاب رسول الله ‘ يرفعون أيديهم.
11- فلم يستثن أحداً من أصحاب النبي ‘ دون أحد، ولم يثبت عند أهل العلم عن أحد من أصحاب النبي ‘ أنه لم يرفع يديه.
12- ويروى أيضاً عن عدة من علماء مكة وأهل الحجاز والعراق والشام والبصرة واليمن عدة من أهل خراسان منهم: سعيد بن جبير، وعطاء بن أبي رباح، ومجاهد، والقاسم بن محمد، وسالم بن عبدالله بن عمر بن الخطاب، وعمر بن عبدالعزيز، والنعمان بن أبي عياش، والحسن، وابن سيرين، وطاوس، ومكحول، وعبدالله بن دينار، ونافع، وعبيدالله بن عمر، والحسن بن مسلم، وقيس بن سعد، وعدة كثيرة.
14- وكذلك يروى عن أم الدرداء أنها كانت ترفع يديها.
15- وقد كان عبدالله بن المبارك يرفع يديه، وكذلك عامة أصحاب ابن المبارك منهم علي بن الحسن، وعبدالله بن عثمان، ويحيى بن يحيى، ومحدثو أهل بخارى منهم عيسى بن موسى، وكعب بن سعيد، ومحمد بن سلام، وعبدالله بن محمد المسندي وعدة ممن لا يحصى لاختلاف بين من وصفنا من أهل العلم.
16- وكان عبدالله بن الزبير وعلي بن عبدالله ويحيى بن معين وأحمد بن حنبل وإسحاق بن إبراهيم يثبتون عامة هذه الأحاديث عن رسول الله ‘ ويرونها حقاً، وهؤلاء أهل العلم من أهل زمانهم.
17- وكذلك يروى عن عبدالله بن عمر بن الخطاب.
18- أخبرنا علي بن عبدالله حدثنا سفيان حدثنا الزهري عن سالم بن عبدالله عن أبيه قال: رأيت رسول الله ‘ يرفع يديه إذا كبر وإذا ركع، وإذا رفع رأسه من الركوع، ولا يفعل ذلك بين السجدتين.
19- قال علي بن عبدالله –وكان أعلم زمانه-: رفع الأيدي حق على المسليمن بما روى الزهري عن سالم عن أبيه.
20- حدثنا مسدد حدثنا يحيى بن سعيد حدثنا عبدالحميد بن جعفر حدثنا محمد بن عمرو قال: شهدت أبا حميد في عشرة من أصحاب النبي ‘ أحدهم أبو قتادة بن ربعي _ يقول: أنا أعلمكم بصلاة رسول الله ‘. قالوا: كيف؟ فوالله ماكنت أقدمنا له صحبة ولا أكثرنا له تباعة؟ قال: بل راقبته. قالوا: فاذكر. قال: كان إذا قام إلى الصلاة رفع يديه وإذا ركع وإذا رفع رأسه من الركوع، وإذا قام من الركعتين فعل مثل ذلك.
21- قال البخاري: سألت أبا عاصم عن حديث عبدالحميد بن جعفر فعرفه.
22- فحدثني عبدالله بن محمد عنه حدثنا عبدالحميد بن جعفر حدثنا محمد بن عمرو بن عطاء قال: شهدت أبا حميد في عشرة من أصحاب النبي ‘ أحدهم أبو قتادة بن ربعي قال: أنا أعلمكم بصلاة رسول الله ‘، فذكر مثله، فقالوا كلهم: صدقت.
23- أخبرنا عبدالله بن محمد حدثنا عبدالملك بن عمرو حدثنا فليح بن سليمان حدثني عباس بن سهل قال: اجتمع أبو حميد وأبو أسيد وسهل بن سعد ومحمد بن مسلمة فذكروا صلاة رسول الله ‘، فقال أبو حميد: أنا أعلمكم بصلاة رسول الله ‘، قام فكبر فرفع يديه، ثم رفع يديه حين كبر للركوع، ثم ركع فوضع يديه على ركبتيه.
24- حدثنا عبيد بن يعيش حدثنا يونس بن بكير أخبرنا ابن إسحاق عن العباس بن سهل الساعدي قال: كنت بالسوق مع أبي قتادة وأبي أسيد وأبي حميد كلهم يقول: أنا أعلمكم بصلاة رسول الله ‘. فقالوا لأحدهم: صل. فكبر ثم قرأ ثم كبر ورفع، فقالوا: أصبت صلاة رسول الله ‘.
25- حدثنا أبو الوليد هشام بن عبدالملك وسليمان بن حرب قالا: أخبرنا شعبة عن قتادة عن نصر بن عاصم عن مالك بن الحويرث قال: كان رسول الله ‘ إذا كبر رفع يديه وإذا ركع وإذا رفع رأسه من الركوع.
26- حدثنا محمد بن عبدالله بن حوشب حدثنا عبدالوهاب حدثنا حميد عن أنس ~ قال: كان رسول الله ‘ يرفع يديه عند الركوع.
27- حدثنا إسماعيل بن أبي أويس ابن أبي الزناد عن موسى بن عقبة عن عبدالله بن الفضل عن الرحمن بن هرمز الأعرج عن عبيدالله بن أبي رافع عن علي بن أبي طالب _ أن رسول الله ‘ كان إذا قام إلى الصلاة المكتوبة كبر ورفع يديه حذو منكبيه، وإذا أراد أن يركع، ويصنع إذا رفع رأسه من الركوع، ولا يرفع في شيء من صلاته وهو قاعد، وإذا قام من السجدتين رفع يديه كذلك وكبر.
28- حدثنا أبو نعيم الفضل بن دكين أنبأنا قيس بن سليم العنبري قال: سمعت علقمة بن وائل بن حجر حدثني أبي قال: صليت مع النبي ‘ فكبر حين افتتح الصلاة [و] ورفع يديه ثم رفع يديه حين أراد أن يركع وبعد الركوع.
29- قال البخاري: وروى أبو بكر النهشلي عن عاصم بن كليب عن أبيه أن علياً _ رفع يديه في أول التكبير ثم لم يعد بعد.
30- وحديث عبيدالله أصح مع أن حديث كليب هذا لم يحفظ رفع الأيدي، وحديث عبيدالله هو شاهد.
31- فإذا روى رجلان عن محدث قال أحدهما: رأيته فعل، وقال الآخر: لم أره فعل، فالذي قال قد رأيته فعل فهو شاهد، والذي قال: لم يفعل فليس هو بشاهد لأنه لم يحفظ الفعل.
32- وهكذا قال عبدالله بن الزبير لشاهدين شهدا أن لفلان على فلان ألف درهم بإقراره، وشهد آخران أنه لم يقر بشيء، فإنه يقضي بقول الشاهدين اللذين شهدا بإقراره ويسقط ما سواه. وكذلك قال بلال: رأيت النبي ‘ صلى في الكعبة، وقال الفضل بن عباس: لم يصل، فأخذ الناس بقول بلال، لأنه شاهد ولم يلتفتوا إلى قول من قال: لم يصل حين لم يحفظ.
33- وقال عبدالرحمن بن مهدي: ذكرت للثوري حديث النهشلي عن عاصم بن كليب فأنكره.
34- حدثنا عبدالله بن يوسف أنبأنا مالك عن ابن شهاب عن سالم بن عبدالله عن أبيه أن رسول الله ‘ كان يرفع يديه حذو منكبيه إذا افتتح الصلاة وإذا كبر للركوع، وإذا رفع رأسه من الركوع رفعهما كذلك، وكان لا يفعل ذلك في السجود.
35- أخبرنا أيوب بن سليمان حدثنا أبو بكر بن أبي أويس عن سليمان بن بلال عن العلاء أنه سمع سالم بن عبدالله أن أباه كان إذا رفع رأسه من السجود، فأراد أن يقوم رفع يديه.
36- حدثنا عبدالله بن صالح حدثنا الليث أخبرني نافع أن عبدالله بن عمر كان إذا استقبل الصلاة رفع يديه وإذا ركع وإذا رفع رأسه من الركوع، وإذا قام من السجدتين كبر ورفع يديه.
37- حدثنا الحميدي أنبأنا الوليد بن مسلم قال: سمعت زيد بن واقد، يحدث عن نافع أن ابن عمر كان إذا رأى رجلاً لا يرفع يديه إذا ركع وإذا رفع رماه بالحصى.
38- قال البخاري: ويروى عن أبي بكر بن عياش عن حصين عن مجاهد أنه لم ير ابن عمر رفع يديه إلا في التكبيرة الأولى ، وروى عنه أنهل العلم أنه لم يحفظ من ابن عمر إلا أن يكون ابن عمر سها كبعض ما يسهو الرجل في الصلاة في الشيء بعد الشيء كما أن عمر نسي القراءة، وكما أن أصحاب محمد ‘ ربما يسهون في الصلاة فيسلمون في الركعتين والثلاث. ألا ترى أن ابن عمر كان يرمي من لا يرفع يديه بالحصى، فكيف يترك ابن عمر شيئاً يأمر به غيره وقد رأى النبي ‘ فعله؟!!.
39- قال البخاري: قال يحيى بن معين: حديث أبي بكر عن حصين إنما هو توهم منه لا أصل له.
40- حدثنا محمد بن يوسف حدثنا عبدالأعلى بن مسهر حدثنا عبدالله بن العلاء بن زبر حدثنا عمر بن المهاجر قال: كان عبدالله بن عامر يسألني أن أستأذن له على عمر بن عبدالعزيز، فأستأذنت له عليه فقال الذي جلد أخاه في أن يرفع يديه: إن كنا لنؤدب عليه ونحن غلمان بالمدينة. فلم يأذن له.
41- قال البخاري: وكان زائدة لا يحدث إلا أهل السنة اقتداء بالسلف.
42- ولقد رحل قوم من أهل بلخ مرجئة إلى محمد بن يوسف بالشام، فاراد محمد إخراجهم منها حتى تابوا من ذلك ورجعوا إلى السبيل والسنة.
43- ولقد رأينا غير واحد من أهل العلم يستتيبوا أهل الخلاف، فإن تابوا وإلا أخرجوهم من مجالسهم.
44- ولقد كلم عبدالله بن الزبير سليمان بن حرب وهو يومئذ قاضي مكة أن يحجر على بعض أهل الرأي، فحجر عليه سليمان فلم يكن يجترىء بمكة أن يفتي حتى خرج منها.
45- حدثنا مالك بن إسماعيل حدثنا شريك عن ليث عن عطاء قال: رأيت ابن عباس وابن الزبير وأبا سعيد وجابراً يرفعون أيديهم إذا افتتحوا الصلاة، وإذا ركعوا.
46- حدثنا محمد بن الصلت حدثنا أبو شهاب عبد ربه عن محمد بن إسحاق عن عبدالرحمن الأعرج عن أبي هريرة أنه كان إذا كبر رفع يديه وإذا رفع رأسه من الركوع.
47- حدثنا مسدد حدثنا عبدالواحد بن زياد عن عاصم الأحول قال: رأيت أنس بن مالك ~ إذا افتتح الصلاة كبر ورفع يديه ويرفع كلما ركع ورفع رأسه من الركوع.
48- حدثنا مسدد حدثنا هشيم عن أبي حمزة قال: رأيت ابن عباس يرفع يديه حيث كبر وإذا رفع رأسه من الركوع.
49- حدثنا سليمان بن حرب حدثنا يزيد بن إبراهيم عن قيس بن سعد عن عطاء قال: صليت مع أبي هريرة فكان يرفع إذا كبر وإذا ركع.
50- حدثنا مسدد حدثنا خالد حدثنا حصين عن عمرو بن مرة قال: دخلت مسجد حضرموت فإذا علقمة بن وائل يحدث عن أبيه قال: كان النبي ‘ يرفع يديه قبل الركوع وبعد.
51- حدثنا خطاب بن عثمان عن إسماعيل عن عبد ربه بن سليمان بن عمير قال: رأيت أم الدرداء ترفع يديها في الصلاة حذو منكبيها.
52- حدثنا محمد بن مقاتل حدثنا عبدالله بن المبارك أخبرنا إسماعيل حدثني عبد ربه بن سليمان بن عمير قال: رأيت أم الدرداء ترفع يديها في الصلاة حذو منكبيها حين تفتتح الصلاة وحين تركع، وإذا قال سمع الله لمن حمده رفعت يديها وقالت: ربنا ولك الحمد.
53- قال البخاري: ونساء بعض أصحاب النبي ‘ هن أعلم من هؤلاء حين يرفعن أيديهن في الصلاة.
54- حدثنا إسحاق بن إبراهيم الحنظلي حدثنا محمد بن فضيل عن عاصم بن كليب عن محارب بن دثار قال: رأيت ابن عمر يرفع يديه في الركوع فقلت له في ذلك؟ فقال: كان رسول الله ‘ إذا قام من الركعتين كبر ورفع يديه.
55- حدثنا مسلم بن إبراهيم حدثنا شعبة حدثنا عاصم بن كليب عن أبيه عن وائل بن حجر الحضرمي _ أنه صلى مع النبي ‘ فلما أن كبر رفع يديه، فلما أراد أن يركع رفع يديه.
56- قال البخاري: ويروى عن عمر بن الخطاب رضي الله تعالى عنه عن النبي ‘.
57- وعن جابر بن عبدالله _ عن النبي ‘.
58- وعن أبي هريرة عن النبي ‘.
59- وعن عبيد بن عمير عن أبيه عن النبي ‘ز
60- وعن ابن عباس عن النبي ‘.
61- وعن أبي موسى عن النبي ‘ أنه كان يرفع يديه عند الركوع وإذا رفع رأسه.
62- قال البخاري: وفيما ذكرنا كفاية لمن يفهمه إن شاء الله تعالى.
63- حدثنا محمد بن مقاتل حدثنا عبدالله عن ابن جريج قراءة قال: أخبرني الحسن بن مسلم أنه سمع طاوساً يسأل عن رفع اليدين في الصلاة قال: رأيت عبدالله وعبدالله وعبدالله يرفعون أيديهم لعبدالله بن عمر وعبدالله بن عباس وعبدالله بن الزبير. قال طاؤس: في التكبير الأولى التي للاستفتاح باليدين أرفع مما سواهما بالتكبير.
قلت لعطاء: أبلغكم أن التكبير الأولى أرفع مما سواهما من التكبير؟ قال: لا.
64- قال البخاري: ولو تحقق حديث مجاهد أنه لم ير ابن عمر يرفع يديه لكان حديث طاؤس وسالم [ونافع] ومحارب ب

وسالم [ونافع] ومحارب بن دثار وابن الزبير حين رأوه أولى، لأن ابن عمر رواه عن رسول الله، فلم يكن يخالف الرسول الله ‘ مع ما رواه أهل العلم من أهل مكة والمدينة واليمن والعراق [أنه كان] يرفع يديه.
65- حتى لقد حدثني مسدد قال: حدثنا يزيد بن زريع عن سعيد عن قتادة عن الحسن قال: كان أصحاب النبي ‘ كأنما أيديهم المراوح يرفعونها إذا ركعوا وإذا رفعوا رؤوسهم.
66- حدثنا موسى بن إسماعيل حدثنا أبو هلال عن حميد بن هلال قال: كان أصحاب النبي ‘ إذا صلوا كأن أيديهم حيال آذانهم المراوح.
67- قال البخاري: فلم يستثن الحسن وحميد بن هلال أحداً من أصحاب النبي ‘ دون أحد.
68- حدثنا محمد بن مقاتل أخبرنا عبدالله أخبرنا زائدة بن قدامة حدثنا عاصم بن كليب الجرمي حدثنا أبي أن وائل بن حجر أخبره قال: قلت: لأنظرن إلى صلاة رسول الله ‘ كيف يصلي؟ قال: فنظرت إليه فقام فكبر ورفع يديه، ثم لما أراد أن يركع رفع يديه مثلها، ثم رفع رأسه فرفع يديه مثلها، ثم جئت بعد ذلك في زمان فيه برد عليهم جل الثياب تحرك أيديهم من تحت الثياب.
69- قال البخاري: ولم يستثن وائل من أصحاب النبي ‘ أحداً إذ صلوا مع النبي ‘ أنه لم يرفع يديه.
70- قال البخاري :ويروى عن سفيان عن عاصم بن كليب عن عبدالرحمن بن الأسود عن علقمة قال: قال ابن مسعود: ألا أصلي بكم صلاة رسول الله ‘؟ فصلى ولم يرفع يديه إلا مرة.
71- وقال أحمد بن حنبل عن يحيى بن آدم: نظرت في كتاب عبدالله بن إدريس عن عاصم بن كليب ليس فيه: ثم لم يعد.
72- فهذا أصح لأن الكتاب أحفظ عند أهل العلم، لأن الرجل ربما حدث بشيء ثم يرجع إلى الكتاب فيكون كما في الكتاب.
73- حدثنا الحسن بن الربيع حدثنا ابن إدريس عن عاصم بن كليب عن عبدالرحمن بن الأسود حدثنا علقمة أن عبدالله _ قال: علمنا رسول الله الصلاة فقام فكبر ورفع يديه ثم ركع فطبق يديه جعلهما بين ركبتيه، فبلغ ذلك سعداً فقال: صدق أخي، قد كنا نفعل ذلك في أول الإسلام، ثم أمرنا بهذا.
74- قال البخاري: وهذا المحفوظ عند أهل النظر من حديث عبدالله بن مسعود.
75- حدثنا الحميدي حدثنا سفيان عن يزيد بن أبي الزناد ههنا عن ابن أبي ليلى عن البراء أن النبي ‘ كان يرفع يديه إذا كبر.
قال سفيان: لما كبر الشيخ لقّنوه: "ثم لم يعد" [فقال: ثم لم يعد].
76- قال البخاري: وكذلك روى الحفاظ من سمع من يزيد بن أبي زياد قديماً مهم الثوري وشعبة وزهير ليس فيه: "ثم لم يعد".
77- حدثنا محمد بن يوسف حدثنا سفيان عن يزيد بن أبي زياد عن أبي ليلى عن البراء _ قال: كان النبي ‘ يرفع يديه إذا كبر حذو أذنيه.
78- قال البخاري: وروى وكيع عن ابن أبي ليلى عن أخيه عيسى والحكم بن عتيبة عن ابن أبي ليلى عن ليلى عن البراء قال: رأيت النبي ‘ يرفع يديه إذا كبر ثم لم يرفع.
79- قال البخاري: وإنما روى ابن أبي ليلى هذا من حفظه، فأما من حدث عن ابن أبي ليلى من كتابه فإنما حدث عن ابن أبي ليلى عن يزيد، فرجع الحديث إلى تلقين يزيد، والمحفوظ ما روى عنه الثوري وشعبة وابن عيينة قديماً.
80- قال البخاري: وأما احتجاج بعض من لا يعلم بحديث وكيع عن الأعمش عن المسيب بن رافع عن تميم بن طرفة عن جابر بن سمرة قال: دخل علينا النبي ‘ ونحن رافعي أيدينا في الصلاة، فقال: "ما لي أراكم رافعي أيديكم كأنها أذناب خيل شمس؟ اسكنوا في الصلاة" فإنما كان هذا في التشهد لا في القيام، كان يسلم بعضهم على بعض، فنهى النبي ‘ عن رفع الأيدي في التشهد، ولا يحتج بمثل هذا من له حظ من العلم، هذا معروف مشهور لا اختلاف فيه.
81- ولو كان كما ذهب إليه لكان رفع الأيدي في أول التكبيرة وأيضاً تكبيرات صلاة العيد منهياً عنها، لأنها لم يستثن رفعاً دون رفع، وقد بينه حديث حدثناه أبو نعيم حدثنا مسعر عن عبيدالله بن القبطية قال: سمعت جابر بن سمرة يقول: كنا إذا صلينا خلف النبي ‘ قلنا: السلام عليكم، السلام عليكم، وأشار مسعر بيديه، فقال النبي ‘: "ما بال هؤلاء يومئون بأيديهم كأنها أذناب خيل شمس؟ إنما يكفي أحدهم أن يضع يده على فخذه ثم يسلم على أخيه من عن يمينه ومن عن شماله".
82- قال البخاري: فليحذر امرء أن يتأول أو يتقول على رسول الله ‘ مالم يقل، قال الله عز وجل: {فليحذر الذين يخالفون عن أمره أن تصيبهم فتنة أو يصيبهم عذاب أليم}.
83- حدثنا محمد بن يوسف حدثنا سفيان عن عبدالملك قال: سألت سعيد بن جبير عن رفع اليدين في الصلاة، فقال: هو شيء تزين به صلاتك.
84- أخبرنا محمود أخبرنا عبدالرزاق أخبرنا ابن جريج أخبرني نافع أن ابن عمر كان يكبربيديه حين يستفتح وحين يركع وحين يقول: سمع الله لمن حمده، وحين يرفع رأسه من الركوع، وحين يستوي قائماً، قلت لنافع: كان ابن عمر يجعل الأولى أرفعهن؟ قال: لا.
85- قال أبو عبدالله: ولم يثبت عند أهل النظر ممن أدركنا من أهل الحجاز وأهل العراق منهم عبدالله بن الزبير وعلي بن عبدالله بن جعفر ويحيى بن معين وأحمد بن حنبل وإسحاق بن راهويه هؤلاء أهل العلم من أهل زمانهم فلم يثبت عند أحد منهم علمنا في ترك رفع الأيدي عن النبي ‘ ولا عن أحد من أصحاب النبي ‘ أنه لم يرفع يديه.
86- حدثنا محمد بن مقاتل حدثنا عبدالله أخبرنا هشام عن الحسن وابن سيرين أنهما كانا يقولان: إذا كبر أحدكم للصلاة فليرفع يديه حين يكبر وحين يرفع رأسه من الركوع. وكان ابن سرين يقول: هو من تمام الصلاة.
87- حدثنا أبو اليمان أنبأنا شعيب عن الزهري عن سالم بن عبدالله أن عبدالله بن عمر قال: رأيت النبي ‘ إذا افتتح التكبير في الصلاة رفع يديه حين يكبر حتى يجعلهما حذو منكبيه، وإذا كبر للركوع فعل مثل ذلك، و [إذا قال: سمع الله لمن حمده فعل مثل ذلك، وقال: ربنا لك الحمد، ولا يفعل ذلك حين يسجد ولا حين يرفع رأسه من السجود.
88- قال البخاري: وكان ابن المبارك يرفع يديه وهو أكثر أهل زمانه علماً فيما نعرف، فلو لم يكن عند من لا يعلم من السلف علم فاقتدى بابن المبارك فيما اتبع الرسول وأصحابه والتابعين لكان أولى به من أن يثبته بقول من لا يعلم، والعجب أن يقول أحدهم بأن ابن عمر كان صغيراً في عهد رسول الله ‘، ولقد شهد النبي ‘ لابن عمر بالصلاح.
89- حدثنا يحيى بن سليمان حدثنا ابن وهب عن يونس عن ابن شهاب عن سالم عن عبدالله عن أبيه عن حفصة أن رسول الله ‘ قال: "إن عبدالله بن عمر رجل صالح".
90- حدثنا علي بن عبدالله حدثنا سفيان قال: قال عمرو: قال ابن عمر إني لأذكر عمر حين أسلم فقالوا: صبأ عمر، صبأ عمر. فجاء العاصي بن وائل فقال: صبأ عمر، فمه فأنا له جار. فتركوه.
91- قال البخاري: قال سعيد بن المسيب: لو شهدت لأحد أنه من أهل الجنة لشهدت لابن عمر رضي الله تعالى عنه.
92- وقال جابر بن عبدالله: لم يكن أحد ألزم لطريق النبي ‘ ولا أتبع من ابن عمر _.
93- قال البخاري: وطعن من لا يعلم في وائل بن حجر أن وائل بن حجر من أبناء ملوك اليمن، وقدم على النبي ‘ فأكرمه وأقطع له أرضاً وبعث معه معاوية بن أبي سفيان _.
94- أخبرنا حفص بن عمر حدثنا جامع بن مطر عن علقمة بن وائل عن أبيه أن النبي ‘ أقطع له أرضاً بحضرموت.
95- قال البخاري: وقصة وائل مشهورة عند أهل العلم، وما ذكر النبي ‘ في أمره وما أعطاه معروف بذهابه إلى النبي ‘ مرة بعد مرة.
96- ولو ثبت عن ابن مسعود والبراء وجابر عن النبي ‘ شيء لكان في علل هؤلاء [الذين] لا يعلمون أنهم يقولون إذا ثبت الشيء عن النبي ‘ أن رؤساءنا لم يأخذوا بهذا وليس هذا بمأخوذ، فما يزيدون الحديث إلا تعللاً برأيهم.
97- ولقد قال وكيع: من طلب الحديث كما جاء فهو صاحب سنة، ومن طلب الحديث ليقوي هواه فهو صاحب بدعة.
98- يعني أن الإنسان ينبغي أن يلقي رأيه لحديث النبي ‘ حيث ثبت الحديث ولا يعتل بعلل لا تصح [ليقوي هواه].
99- وقد ذكر عن النبي ‘: "لا يؤمن أحدكم حتى يكون هواه تبعاً لما جئت به".
100- وقال قال معمر: أهل العلم كان الأول فلأول أعلم، وهؤلاء الآخر فالآخر عندهم أعلم.
101- ولقد قال ابن المبارك: كنت أصلي إلى جنب النعمان (ابن ثابت) فرفعت يدي، فقال: ما خشيت أن تطير؟ فقلت: إن لم أطر في الأولى لم أطر في الثانية. قال وكيع: رحمة الله على ابن المبارك، كان حاضر الجواب. فتحير الآخر وهذا أشبه من الذين يتمادون في غيهم إذا لم يبصروا.
102- حدثنا عبدالله بن صالح حدثني الليث حدثني يونس عن ابن شهاب أخبرني سالم بن عبدالله أن عبدالله –يعني ابن عمر- قال: رأيت رسول الله ‘ إذا قام إلى الصلاة رفع يديه حتى تكونا حذو منكبيه ثم يكبر ويفعل ذلك حين يرفع رأسه من الركوع ويقول: "سمع الله لمن حمده"، ولا يرفع حين يرفع رأسه من السجود.
103- حدثنا أبو النعمان حدثنا عبدالواحد بن زياد الشيباني حدثنا محارب بن دثار وقال: رأيت عبدالله بن عمر إذا افتتح الصلاة كبر ورفع يديه، وإذا أراد أن يركع رفع يديه وأذا رفع رأسه من الركوع.
104- حدثنا العياش بن الوليد حدثنا عبدالأعلى حدثنا عبيدالله عن نافع عن ابن عمر أنه كبر ورفع يديه، وإذا ركع رفع يديه، وإذا قال: سمع الله لمن حمده رفع يديه، ويرفع ذلك ابن عمر إلى النبي ‘.
105- حدثنا إبراهيم بن المنذر حدثنا معمر حدثنا إبراهيم بن طهمان عن أبي الزبير قال: رأيت ابن عمر حين قام إلى الصلاة رفع يديه حتى تحاذي أذنيه، وحين يرفع رأسه من الركوع واستوى قائماً فعل مثل ذلك.
106- حدثنا عبدالله بن صالح حدثنا الليث حدثني نافع أن عبدالله [بن عمر] كان إذا استقبل الصلاة رفع يديه وإذا ركع وإذا رفع رأسه من الركوع وإذا قام من السجدتين كبر ورفع يديه.
107- حدثنا موسى بن إسماعيل حدثنا بن سلمة عن أيوب عن نافع عن ابن عمر أن رسول الله ‘ كان إذا كبر رفع يديه، وإذا ركع، وإذا رفع رأسه من الركوع.
108- حدثنا موسى بن إسماعيل حدثنا حماد بن سلمة أخبرنا قتادة عن نصر بن عاصم عن مالك بن الحويرث أن النبي ‘ كان إذا دخل في الصلاة رفع يديه إلى فروع أذنيه وإذا ركع، وإذا رفع رأسه من الركوع فعل مثله.
109- حدثنا محمود [قال: حدثنا البخاري] قال ابن علية أخبرنا خالد أن أبا قلابة كان يرفع يديه إذا ركع وإذا رفع رأسه من الركوع، وكان إذا سجد بدأ بركبتيه، وكان إذا قام ادعم على يديه. قال: وكان يطمئن في الركعة الأولى ثم يقوم، وذكر عن مالك بن الحويرث.
110- أخبرنا عبدالله بن محمد أخبرنا أبو عامر حدثنا إبراهيم بن طهمان عن أبي الزبير عن طاوس أن ابن عباس كان إذا قام إلى الصلاة رفع يديه حتى تحاذي أذنيه، وإذا رفع رأسه من الركوع واستوى قائماً فعل مثل ذلك.
111- حدثنا محمد بن مقاتل أخبرنا عبدالله أخبرنا إسماعيل حدثني صالح بن كيسان عن عبدالرحمن الأعرج عن أبي هريرة قال: كان رسول الله ‘ يرفع يديه حذو منكبيه حين يكبر يفتتح الصلاة وحين يركع.
112- حدثنا إسماعيل حدثنا صالح عن نافع أن عبدالله بن عمر كان إذا افتتح الصلاة رفع يديه حذو منكبيه وإذا رفع رأسه من الركوع.
113- حدثنا محمد بن مقاتل أخبرنا عبدالله أخبرنا ابن عجلان قال: سمعت النعمان بن أبي عياش يقول: لكل شيء زينة، وزينة الصلاة أن ترفع يديك إذا كبرت، وإذا ركعت، وإذا رفعت رأسك من الركوع.
114- حدثنا محمد بن مقاتل أخبرنا عبدالله أخبرنا الأوزاعي حدثني حسان بن عطية عن القاسم بن مخيمرة قال: رفع الأيدي للتكبيرة قال: وأراه حين ننحني.
115- حدثنا محمد بن مقاتل عن عبدالله أخبرنا شريك عن ليث عن عطاء قال: رأيت جابر بن عبدالله وأبا سعيد الخدري وابن عباس وابن الزبير يرفعون أيديهم حين يفتتحوا الصلاة وإذا ركعوا وإذا رفعوا رؤوسهم من الركوع.
116- حدثنا محمد بن مقاتل أخبرنا عبدالله أخبرنا عكرمة بن عمار قال: رأيت سالم بن عبدالله والقاسم بن محمد وعطاء ومكحولاً يرفعون أيديهم في الصلاة إذا ركعوا وإذا رفعوا.
117- وقال جرير عن ليث عن عطاء ومجاهد أنهما كانا يرفعان أيديهما في الصلاة، وكانا نافع وطاوس يفعلانه.
118- وعن ليث عن ابن عمر وسعيد بن جبير وطاوس وأصحابه أنهم كانوا يرفعون أيديهم إذا ركعوا.
119- حدثنا موسى بن إسماعيل حدثنا عبدالواحد [بن زياد] حدثنا عاصم قال: رأيت أنس بن مالك إذا افتتح الصلاة كبر ورفع يديه كلما ركع ورفع رأسه من الركوع.
120- حدثنا خليفة بن خياط حدثنا يزيد بن زريع حدثنا سعيد عن قتادة أن نصر بن عاصم حدثهم عن مالك بن الحويرث قال: رأيت النبي ‘ يرفع يديه إذا رفع رأسه من الركوع حتى يحاذي بهما فروع أذنيه.
121- وقال عبدالرحمن بن مهدي عن الربيع بن صبيح قال: رأيت محمداً والحسن وأبا نضرة والقاسم بن محمد وعطاء وطاوساً ومجاهداً والحسن بن مسلم ونافعاً وابن أبي نجيح إذا افتتحوا الصلاة رفعوا أيديهم وإذا ركعوا وإذا رفعوا رؤوسهم من الركوع.
122- قال البخاري: وهؤلاء أهل مكة وأهل المدينة وأهل اليمن وأهل العراق وقد تواطئوا على رفع الأيدي.
123- وقال وكيع عن الربيع قال: رأيت الحسن ومجاهداً وعطاء وطاوساً وقيس بن سعد والحسن بن مسلم يرفعون أيديهم إذا ركعوا وإذا سجدوا.
124- وقال عبدالرحمن بن مهدي: هذا من السنة.
125- وقال عمر بن يونس: حدثنا عكرمة بن عمار قال: رأيت القاسم وطاوس ومكحولاً وعبدالله بن دينار وسالماً يرفعون أيديهم إذا استقبل أحدهم الصلاة وعند الركوع والسجود.
126- قال وكيع عن الأعمش عن إبراهيم أنه ذكر له حديث وائل بن حجر أن النبي ‘ كان يرفع يديه إذا ركع وإذا سجد. قال إبراهيم: لعله كان فعله مرة.
127- وهذا ظن منه لقوله: "فعله مرة" مع أن وائلاً قد ذكر أنه رأى النبي ‘ وأصحابه غير مرة يرفعون أيديهم، ولا يحتاج وائل إلى الظنون لأن معاينته أكثر من حسبان غيره.
127- قال البخاري: وقد زائدة فقال:حدثنا عاصم حدثنا أبي أن وائل بن حجر أخبره قال: قلت: لأنظرن إلى صلاة رسول الله ‘ كيف يصلي. فكبر ورفع يديه [فلما ركع رفع يديه] فلما رفع
رأسه رفع يديه مثلها، ثم أتيتهم من بعد ذلك في زمان فيه برد فرأيت الناس عليهم جل الثياب تحرك من تحت الثياب.
128- فهذا وائل بين [في] حديثه أنه رأى النبي ‘ وأصحابه يرفعون أيديهم مرة [بعد] مرة.
129- حدثنا عبدالله بن محمد حدثنا ابن إدريس قال: سمعت عاصم بن كليب عن أبيه أنه سمعه يقول: سمعت وائل بن حجر يقول: قدمت المدينة قلت لأنظرن إلى صلاة رسول الله ‘، فافتتح الصلاة فكبر ورفع يديه، فلما رفع رأسه رفع يديه.
130- حدثنا إسماعيل بن أبي أويس حدثنا مالك بن نافع أن عبدالله بن عمر كان إذا افتتح الصلاة رفع يديه وإذا رفع رأسه من الركوع.
131- حدثنا عياش حدثنا عبدالأعلى حدثنا حميد عن أنس أنه كان يرفع يديه عند الركوع.

132- حدثنا آدم حدثنا شعبة حدثنا الحكم بن عتيبة قال: رأيت طاوساً يرفع يديه إذا كبر وإذا رفع رأسه من الركوع.
133- قال البخاري: من زعم أن رفع الأيدي بدعة فقد طعن في أصحاب النبي ‘ والسلف ومن بعدهم وأهل الحجاز وأهل المدينة وأهل مكة وعدة من أهل العراق وأهل الشام وأهل اليمن وعلماء أهل خراسان منهم ابن المبارك حتى شيوخنا عيسى بن موسى أبو أحمد، وكعب بن سعيد، والحسن بن جعفر، ومحمد بن سلام، إلا أهل الرأي منهم، وعلي بن الحسن، وعبدالله بن عثمان، ويحيى، وصدقة، وإسحاق، وعامة أصحاب ابن المبارك.
134- وكان الثوري ووكيع وبعض الكوفيين لا يرفعون أيديهم.
135- وقد رووا في ذلك أحاديث كثيرة ولم يعنفوا على من رفع [يديه] ولولا أنها حق ما رووا تلك الأحاديث لأنه ليس لأحد أن يقول على رسول الله ‘ ما لم يقل وما لم يفعل لقول النبي ‘: "من تقول ما لم أقل فليتبوأ مقعده من النار".
136- ولم يثبت عن أحد من أصحاب النبي ‘ أنه لا يرفع يديه، وليس أسانيده أصح من رفع الأيدي.
137- حدثنا محمد بن أبي بكر المقدمي حدثنا معتمر عن عبيدالله بن عمر عن ابن شهاب عن سالم بن عبدالله عن أبيه عن النبي ‘ أنه كان يرفع يديه إذا دخل في الصلاة وإذا أراد أن يركع يرفع رأسه، وإذا قام من الركعتين يرفع يديه في ذلك كله، وكان عبدالله يفعله.
138- حدثنا قتيبة حدثنا هشيم عن الزهري عن سالم عن أبيه قال: كان رسول الله ‘ يرفع يديه إذا افتتح الصلاة، وإذا ركع يرفع يديه، وإذا رفع رأسه من الركوع.
139- حدثنا عبدالله بن صالح حدثني الليث حدثنا عقيل عن ابن شهاب قال: أخبرني سالم بن عبدالله أن عبدالله بن عمر قال: كان رسول الله ‘ إذا افتتح الصلاة يرفع يديه حتى يحاذي بهما منكبيه، وإذا أراد أن يركع، وبعد ما يرفع رأسه من الركوع.
140- حدثنا محمد بن عبدالله بن حوشب حدثنا عبدالوهاب حدثنا عبيدالله عن نافع عن ابن عمر أنه كان يرفع يديه إذا دخل في الصلاة وإذا ركع وإذا قال: سمع [الله] لمن حمده،وإذا قام من الركعتين يرفعهما.
141- وزاد وكيع عن العمري عن نافع عن ابن عمر عن النبي أنه كان يرفع إذا ركع وإذا سجد.
142- قال البخاري: والمحفوظ ما روى عبيدالله وأيوب ومالك وابن جريج والليث وعدة من أهل العراق عن نافع عن ابن عمر في رفع الأيدي عند الركوع، وإذا رفع رأسه من الركوع.
143- ولو صح حديث العمري عن نافع عن ابن عمر لم يكن مخالفاً للأول، لأن أولئك قالوا: إذا رفع رأسه من الركوع، فلو ثبت استعملنا كليهما، وليس هذا من الخلاف الذي يخالف بعضهم بعضاً، لأن هذه زيادة في الفعل، والزيادة مقبولة إذا ثبت.
144- وقال وكيع عن ابن أبي ليلى عن نافع عن ابن عمر وعن ابن أبي ليلى عن الحكم عن مقسم عن ابن عباس عن النبي ‘ قال: "لا ترفع الأيدي إلا في سبعة مواطن: في افتتاح الصلاة، واستقبال الكعبة، وعلى الصفا والمروة، وبعرفات، وبجمع، وفي المقامين، وعند الجمرتين".
145- قال علي بن مسهر والمحاربي عن ابن أبي ليلى عن الحكم عن مقسم عن ابن عباس _ عن النبي ‘.
146- وقال شعبة: إن الحكم لم يسمع من مقسم إلا أربعة أحاديث ليس فيها هذا الحديث.
147- وليس هذا من المحفوظ عن النبي ‘، لأن أصحاب نافع خالفوا، وحديث الحكم عن مقسم مرسل.
148- وقد روى طاوس وأبو جمرة وعطاء أنهم رأوا ابن عباس يرفع يديه عند الركوع وإذا رفع رأسه من الركوع، مع أن حديث ابن أبي ليلى لو صح قوله: ترفع الأيدي في سبعة مواطن" لم يقل في حديث وكيع: "لا ترفع إلا في هذه المواطن".
149- فترفع في هذه المواطن وعند الركوع وإذا رفع رأسه حتى تستعمل هذه الأحاديث كلها وهذه
كلها وهذا ليس من التضاد، وقد قال هؤلاء أن الأيدي ترفع في تكبيرات [العيدين] الفطر والأضحى هن أربع عشرة تكبيرة في قولهم، وليس هذا في حديث ابن أبي ليلى.
150- وهذا يدل أنهم لم يعتمدوا على حديث ابن أبي ليلى. قال بعض الكوفيين: يرفع يديه في تكبيرة الجنازة وهي أربع تكبيرات، وهذه كلها زيادة على ابن أبي ليلى.
151- وقد روي عن النبي ‘ من غير وجه أنه كان يرفع يديه [في] سوى هذه السبعة.
152- حدثنا موسى بن إسماعيل حدثنا حماد بن سلمة عن ثابت عن أنس _ أن النبي ‘ كان يرفع يديه في الاستسقاء.
153- حدثنا مسدد حدثنا أبو عوانة عن سماك بن حرب عن عكرمة عن عائشة زعم أنه سمع منها، أنها رأت النبي ‘ يدعو رافعاً يديه يقول: "إنما أنا بشر فلا تعاقبني، أيما رجل من المؤمنين آذيته أو شتمته فلا تعاقبني فيه".
154- حدثنا علي حدثنا سفيان عن أبي الزناد عن الأعرج عن أبي هريرة قال: استقبل رسول الله ‘ القبلة وتهيأ ورفع يديه وقال: "اللهم اهد دوساً وائت بهم".
155- حدثنا أبو النعمان حدثنا حماد بن زيد حدثنا حجاج الصواف عن أبي الزبير عن جابر بن عبدالله أن الطفيل بن عمرو قال للنبي ‘: هل لك في حصن ومنعة حصن دوس؟ فأبى رسول الله ‘ لما ذخر الله للأنصار. وهاجر الطفيل وهاجر معه رجل من قومه، فمرض الرجل فجاء إلى قرن فأخذ مشقصاً فقطع ودجيه فمات، فرآه الطفيل في المنام فقال: ما فعل الله بك؟ قال: غفر لي بهجرتي إلى النبي ‘. فقال: ما شأن يديك؟ ! قال: قيل إنا لن نصلح منك ما أفسدت من نفسك. فقصها الطفيل على النبي ‘ فقال: "اللهم وليديه فاغفر" فرفع يديه.
156- حدثنا قتيبة حدثنا عبدالعزيز بن محمد عن علقمة [بن أبي علقمة] عن أمه عن عائشة أنها قالت: خرج رسول الله ‘ ذات ليلة، فأرسلت بريرة في أثره لتنظر أين يذهب، فسلك نحو بقيع الغرقد فوقفت في أدنى البقيع ثم رفع يديه ثم انصرف، فرجعت بريرة فأخبرتني، فلما أصبحت سألته فقلت: يا رسول [الله] أين خرجت الليلة؟ قال: "بعثت إلى أهل البقيع لأصلي عليهم".
157- حدثنا مسلم حدثنا شعبة عن عبد ربه بن سعيد عن محمد بن إبراهيم التيمي قال: أخبرني من رأى النبي ‘ يدعو عند أحجار الزيت باسطاً كفيه.
158- حدثنا يحيى بن موسى حدثنا عبدالحميد حدثنا إسماعيل –هو ابن عبدالملك- عن ابن أبي مليكة عن عائشة قالت: رأيت رسول الله ‘ رافعاً يديه حتى بدا ضبعيه يدعو بهن لعثمان _.
159- حدثنا أبو نعيم حدثنا الفضيل بن مرزوق عن عدي بن ثابت عن أبي حازم عن أبي هريرة قال: ذكر النبي ‘ الرجل يطيل السفر أشعث أغبر يمد يديه إلى الله عز وجل: يا رب يا رب، مطعمه حرام، ومشره حرام، وملبسه حرام، وغذي بالحرام، فأنى يستجاب لذلك.
160- أخبرنا مسلم أنبأنا عبدالله بن داود عن نعيم بن حكيم عن أبي مريم عن علي _ قال: رأيت امرأة الوليد جاءت إلى النبي ‘ تشكو إليه زوجها أنه يضربها، فقال لها: "اذهبي فقولي له: كيت وكيت" فذهبت ثم رجعت فقالت: إنه عاد يضربني، فقال: لها: "اذهبي فقولي له إن النبي ‘ يقول لك"، فذهبت ثم عادت فقالت: إنه يضربني، فقال: "اذهبي فقولي له: كيت وكيت"، فقالت له: إنه يضربني. فرفع رسول الله يده وقال: "اللهم عليك بالوليد".
161- حدثنا محمد بن سلام أنبأنا إسماعيل بن جعفر عن حميد عن أنس قال: قحط المطر عاماً، فقام بعض المسلمين إلى النبي ‘ يوم جمعه فقال: يارسول الله، قحط المطر، وأجدبت الأرض، وهلك المال. فرفع يديه وما ترى في السماء سحابة، فمد يديه حتى رأيت بياض إبطيه يستسقي الله عز وجل، فما صلينا الجمعة حتى أهم الشاب القريب الدار الرجوع إلى أهله فدامت جمعة حتى كانت الجمعة التي تليها. قال: يا رسول الله، تهدمت البيوت وحبس الركبان، فتبسم لسرعة ملالة ابن آدم، وقال بيده: "اللهم حوالينا ولا علينا" فتكشطت عن المدينة.
162- حدثنا مسدد حدثنا يحيى بن سعيد عن جعفر حدثني أبو عثمان قال: كنا نجيء وعمر يوم الناس ثم يقنت بنا بعد الركوع يرفع يديه حتى تبدو كفاه ويخرج ضبعاه.
163- حدثنا قبيصة حدثنا سفيان عن أبي علي –هو جعفر بن ميمون بياع الأنماط قال: سمعت أبا عثمان قال: كان عمر يرفع يديه في القنوت.
164- حدثنا عبدالرحيم المحاربي حدثنا زائدة عن ليث عن عبدالرحمن بن الأسود عن أبيه عن عبدالله أنه كان يقرأ في آخر ركعة من الوتر {قل هو الله أحد} ثم يرفع يديه ويقنت قبل الركعة.
165- قال البخاري: هذه الأحاديث كلها صحيحة عن رسول الله ‘، لا يخالف بعضها بعضاً وليس فيها تضاد لأنها في مواطن مختلفة.
166- قال ثابت عن أنس: ما رأيت النبي ‘ يرفع يديه في الدعاء إلا في الاستسقاء.
167- فأخبر أنس بما كان عنده وما رأى من النبي ‘، وليس هذا بمخالف لرفع الأيدي في أول التكبيرة.
168- وقد ذكر أيضاً أنس أن النبي كان يرفع يديه إذا كبر وإذا ركع، وقوله "في الدعاء" سوى الصلاة وسوى رفع الأيدي في القنوت.
169- حدثنا محمد بن بشار عن يحيى بن سعيد عن حميد عن أنس أنه كان يرفع يديه عند الركوع170- حدثنا آدم بن أبي إياس حدثنا شعبة عن قتادة عن نصر بن عاصم عن مالك بن الحويرث قال: كان النبي ‘ يرفع يديه إذا كبر [وإذا ركع] وإذا رفع رأسه من الركوع حذاء أذنيه.
171- قال البخاري: والذي يقول كان النبي ‘ يرفع يديه عند الركوع وإذا رفع رأسه من الركوع وما زاد على، وأبو حميد في عشرة من أصحابه أن النبي ‘ كان يرفع يديه إذا قام من السجدتين كله صحيح لأنه لم يحكوا صلاة واحدة فيختلفوا في تلك الصلاة بعينها، مع أنه لا اختلاف في ذلك، إنما زاد بعضهم على بعض، والزيادة مقبولة من أهل العلم.
172- والذي قال أبو بكر بن عياش عن حصين عن مجاهد [قال]: ما رأيت ابن عمر يرفع يديه في شيء من الصلاة إلا في التكبيرة الأولى، فقد خولف في ذلك عن مجاهد، قال وكيع: عن الربيع بن صبيح قال: رأيت مجاهداً يرفع يديه.
173- [وقال عبدالرحمن بن مهدي عن الربيع: رأيت مجاهداً يرفع يديه] إذا ركع وإذا رفع رأسه من الركوع.
174- وقال جرير عن ليث عن مجاهد أنه كان يرفع يديه، وهذا أحفظ عند أهل العلم.
175- قال صدقة: إن الذي روى حديث مجاهد عن ابن عمر أنه لم يرفع يديه إلا في أول التكبيرة كان صاحبه قد تغير بأخرة.
والذي رواه الربيع والليث أولى مع أن طاوساً وسالماً ونافعاً وأبا الزبير ومحارب بن دثار وغيرهم قالوا: رأينا ابن عمر يرفع يديه إذا كبر وإذا ركع.
176- قال مبشر بن إسماعيل حدثنا تمام بن نجيح قال: نزل عمر بن عبدالعزيز على باب حلب فقالوا: انطلقوا بنا نشهد الصلاة مع أمير المؤمنين، فصلى بنا الظهر والعصر ورأيته يرفع يديه حين يركع.
177- حدثنا محمد بن مقاتل أنبأنا عبدالله أنبأنا يونس عن الزهري عن سالم عن عبدالله بن عمر قال: رأيت رسول الله ‘ إذا قام في الصلاة يرفع يديه حتى يكونا حذو منكبيه وكان يفعل ذلك حين يكبر للركوع، ويفعل ذلك إذا رفع رأسه من الركوع، ويقول: "سمع الله لمن حمده" ولا يفعل ذلك في السجود.
178- حدثنا موسى بن إسماعيل حدثنا حماد بن سلمة عن يحيى بن [أبي] إسحاق قال: رأيت أنس بن مالك _ يرفع يديه بين السجدتين.
قال البخاري: وحديث النبي ‘ أولى.
179- حدثنا علي بن عبدالله حدثنا سفيان حدثنا عمرو بن دينار عن سالم بن عبدالله قال: سنة رسول الله ‘ أن تتبع.
180- حدثنا قتيبة حدثنا سفيان عن عبدالكريم عن مجاهد قال: ليس أحد بعد النبي ‘ إلا يؤخذ من قوله ويترك إلا النبي ‘.
181- حدثنا فديك بن سليمان أبو عيسى قال: سألت الأوزاعي قلت: يا أبا عمرو، ما تقول في رفع الأيدي مع كل تكبيرة وهو قائم في الصلاة؟ قال: ذلك الأمر الأول.
182- وسئل الأوزاعي وأنا أسمع عن الإيمان فقال: الإيمان يزيد وينقص، فمن زعم أن الإيمان لا يزيد ولا ينقص فهو صاحب بدعة فاحذروه.
183- حدثنا محمد بن عرعرة حدثنا جرير بن حازم قال: سمعت نافعاً قال: كان ابن عمر إذا كبر على الجنازة يرفع يديه.
184- حدثنا علي بن عبدالله حدثنا عبدالله بن إدريس قال: سمعت عبيدالله عن نافع عن ابن عمر أنه يرفع يديه في كل تكبيرة على الجنازة وإذا قام من الركعتين.
185- حدثنا أحمد بن يونس حدثنا زهير حدثنا يحيى بن سعيد أن نافعاً أخبره أن عبدالله بن عمر كان إذا صلى على الجنازة رفع يديه.
186- حدثنا أبو الوليد حدثنا عمر بن أبي زائدة قال: رأيت قيس بن أبي حازم كبر على جنازة فرفع يديه في كل تكبيرة.
187- حدثنا محمد بن أبي بكر المقدمي حدثنا أبو معشر يوسف البراء حدثنا موسى بن دهقان قال: رأيت أبان بن عثمان يصلي على الجنازة فكبر أربعاً يرفع يديه في أول التكبيرة.
188- حدثنا علي بن عبدالله وإبراهيم بن المنذر قالا: حدثنا معن بن عيسى حدثنا أبو الغصن قال: رأيت نافع بن جبير يرفع يديه مع كل تكبيرة على الجنازة.
189- حدثنا محمد بن المثنى حدثنا الوليد بن مسلم قال: سمعت الأوزاعي عن غيلان بن أنس قال: رأيت عمر بن عبدالعزيز يرفع مع كل تكبيرة على الجنازة.
190- حدثنا علي بن عبدالله حدثنا زيد بن حباب حدثنا عبدالله بن العلاء قال: رأيت مكحول صلى على جنازة وكبر عليها أربعاً ويرفع يديه مع كل تكبيرة.
191- حدثنا علي بن عبدالله حدثنا أبو مصعب صالح بن عبيد قال: رأيت وهب بن منبه يمشي مع جنازة فكبر أربعاً يرفع يديه مع كل تكبيرة.
192- حدثنا علي بن عبدالله أنبأنا عبدالرزاق أنبأنا معمر عن الزهري أنه كان يرفع مع كل تكبيرة على الجنازة.
193- قال وكيع عن سفيان عن حماد: سألت إبراهيم فقال: يرفع يديه في أول التكبيرة.
194- وخالفه محمد بن جابر عن حماد عن إبراهيم عن علقمة عن عبدالله أن أبا بكر وعمر رضي الله عنهما.
195- قال البخاري: وحديث الثوري أصح عند أهل العلم مع أنه قد روي عن عمر عن النبي ‘ من غير وجه أنه رفع يديه.
196- حدثنا محمد بن يحيى قال علي: ما رأيت أحداً من مشيختنا إلا يرفع يديه في الصلاة.
197- قال البخاري: قلت له: سفيان كان يرفع يديه؟ قال: نعم.
198- قال البخاري: قال أحمد بن حنبل: رأيت معتمراً ويحيى بن سعيد وعبدالرحمن ويحيى وإسماعيل يرفعون أيديهم عند الركوع وإذا رفعوا رؤوسهم.
199- حدثنا علي بن عبدالله حدثنا ابن أبي عدي عن الأشعث قال: كان الحسن يرفع يديه في كل تكبيرة على الجنازة.
تم الجزء والحمدلله وحده وصلاته وسلامه على سيدنا محمد وآله وصحبه وتابعيه بإحسان إلى يوم الدين، من نسخة نقلت من خط الحافظ ابن حجر العسقلاني. قال: ورأيت في آخره ما صورته: علقه لنفسه أبو الفضل أحمد بن علي بن محمد الشافعي العسقلاني الشهير بابن حجر رحمه الله تعالى، آمين.


 
Üst Ana Sayfa Alt