Muvahhidlere hâricî damgası vuranlar

Mürcie İmam Ahmed'i veya diğer muhaddisleri Haricilikle itham etmemiştir. Bu düşünce hatalı bir nakilden kaynaklanıyor.* Aksine Hariciler İmam Ahmed'i Mürcie olmakla itham etmiştir.
Çünkü Mürcie ile hadis ehli arasındaki ihtilaf tekfir ile alakalı değildi, iman meseleleri üzere Akaid ilminde bir ihtilaftı. Yalnız tarik-i salatın tekfirinde ayrışıyorlardı ama bu İrca tartışmalarında belirgin değildi. Yalnızca Süfyan-ı Sevrinin Mürcie'yi bu konuda kınadığına dair rivayetlere rastladım tabakat kitaplarında. Diğer tüm rivayetler iman meseleleri üzerine.
İmam Ahmed ve sair hadis ehli de ne herhangi bir kimseyi tekfir eder ne de sultana isyan ederdi. Bilakis Mürcie hadis ehlinden daha isyankardı. Horasan'da uzun süre Haris b. Süreyc ile beraber Emevilere karşı isyan ettiler. 9. yüzyılda durum değişmiş, Mürcie sakinleşmiş olabilir; o dönemin bazı rivayetleri Mürcie'yi yalaka olarak gösteriyor, ancak bunu yeterince incelemedim.

İmam İbn Teymiyye döneminde bile irca-tekfir tartışmaları bizim zamanımızdaki gibi büyük değildi. İrca tartışmaları Akaide mahsurdu. Ki ne İbn Teymiyye ne İbn Kayyim Memluk sultanlarına isyan etmiştir. Bizim zamanımızdan yola çıkarak bakınca eski dönemlerin dinamikleri gözümüzden kaçıyor çoğu kez.

___
* Şuraya bakılabilir: هل مقولة : "من علامات المرجئة أنهم يصفون أهل السنة بالخوارج" ثابتة عن الإمام أحمد بن حنبل ؟ - الإسلام سؤال وجواب