Çözüldü "Havva Olmasaydı Kadınlar İhanet Etmezdi" Hadisini Nasıl Anlamalıyız?

Hocam Selamun Aleykum @Abdulmuizz Fida .

“Eğer Havva olmasaydı, kadın cinsi eşine hıyanet etmezdi.” (Buhari, Enbiya, 1, 25; Müslim, Raḍa, 62, 63)

Bu hadisi nasıl anlamalıyız ? İbn Hacer gibi bazı alimler Hz. Adem'in yasak ağaçtan yemesinde hz. Havva'nın payı olduğuna yormuşlar. Bu yoruma göre Şeytan Havva annemize vesvese verdi O da Hz. Adem'i ikna etti. Bu yorum tevrat ve incildeki anlatımlarla uyum içinde ve oldukça benzer. Bazı riveyetlerde kadınların doğum sancısının sebebi Havva olarak gösterilmiş alimlerse bunları İsrailiyat olduğu gerekçesiyle reddetmişler. Acaba bu rivayette israiliyat etkisi var mıdır ? Veyahut sahih ise bu açıklama doğru mudur ? Aşşağıdaki ayetlerde hep Adem'e atıf yapılmış. Bu riveyeti nasıl anlamalıyız ?

﴾115﴿

Biz daha önce Âdem’den söz almıştık, fakat o unuttu; biz onda yeterli bir kararlılık görmedik.


﴾121﴿

Nihayet ikisi de o ağaçtan yediler. Bunun üzerine mahrem yerleri kendilerine göründü, üstlerini cennet yaprağıyla örtmeye çalıştılar. Böylece Âdem rabbine karşı gelmiş ve yolunu şaşırmıştı.

Ayrıyeten Muhammed Gazali (Çağdaş olan) şöyle bir yorum yapmış :

Havva annemizden itibaren bütün kadınların cinsî cazibeleri dolayısıyla kocaları üzerinde dinî ve ahlaki bakımdan olumsuz sonuçlar doğurabilecek bir etki gücüne sahip oldukları şeklinde yorumlanmıştır. (bk. Muhammed Gazâlî, Fakihlere ve Muhaddislere Göre Nebevî Sünnet, s. 280-281, 286)

Bu yorumu kabul etmek isabetli midir ? Rabbim sizden razı olsun.

Âleykum selam we rahmetullahi we berakatuh kardeşim;

Ebu Hurayra (r.anhu)'dan rivayetle
"İsrailoğulları olmayaydı et kokmayacaktı, Havva olmayaydı, hiç bir kadın ihanet etmeyecekti"

...... Bize Mâmer ibn Râşid, Hemmâm ibn Munebbih'ten; o da Ebû Hurayra (r.anh)'den; o da Peygamber (s.a.v.)'den bu tarzda haber verdi; yânî:
"Eğer İsrail oğulları olmayaydı et kokmayacaktı, ve eğer Havva (anamız) olmayaydı, hiç bir kadın kocasına ihanet etmeyecekti" buyurduğunu rivayet etti.
(Buhari, Kitabu'l Enbiya, 8 ; Fethu'l Bâri, Kitabu'l Enbiya, 3330, C. 7, Sf: 11 - 15)

Hadîsin başlığa uygunluğu Havva'nın yaratılması, Âdem'in yaratılmasına izafe edilmiş olması yönünden mumkin olur. Bir de Âdem'le Havva'nın cennetteki hayâtlarıyla ilgili bir vakıanın hadîste zikredilmiş olması yönünden olabilir ki, Havva o haram ağaçtan yemeye Âdem'i teşvik edip kandırmıştı.
el-Bakara: 57. âyetinde işaret olunduğu üzere israil oğulları kırk yıl çölde gökten inen menn ve selva ile geçinmişler. Bu iki gıdadan her gün yetecek kadar almaya ve taze taze yemeye izinli idiler. Fazla almaktan men' edilmişlerdi. Fakat bu hırslı millet yasak hilâfına bıldırcın eti saklamaya başlamışlar ve eti kokutmuşlardır.

"Şayet İsrailoğulları olmasaydı et kokmayacaktı"
Denildiğine göre bunun asıl sebebi şudur : İsrailoğulları selva (bıldırcın) etlerini sakladılar. Halbuki bu daha önce kendilerine yasaklanmıştı. Bundan dolayı bu şekilde cezalandırıldılar. Bunu Kurtubi nakletmiş, başkaları da Katâde'den diye rivayet etmiştir.
Kimi ilim adamının da dediğine göre bunun anlamı şudur: Eğar İsrailoğulları kokana kadar eti saklama işini başlatmamış olsaydı, et saklama cihetine gidilmez ve dolayısıyla kokmazdı.

"Hiç bir dişi kocasına ihanet etmezdi" buyruğu ile Havva'nın Adem'e yasak ağacın meyvesinden yemeyi güzel göstererek sonunda O'nu bu işi yapmaya kadar ittiğine işaret edilmektedir. Onun ihanet etmesinin anlamı, İblisin O'na güzel gösterdiğini kabul edip, sonunda bunu da Adem'e güzel göstermesidir. O, Adem'in kızlarının annesi olduğundan ötürü, ondan doğmuş olmaları sebebiyle kızları da annelerine benzemiştir ve bu damar onlara sirâyet etmiştir. Fiiliyle yahud da sözüyle kocasına hainlik etmekten kurtulan hiç bir kadın hemen hemen yoktur.
Burada sözü geçen hainlikten maksad, fuhşiyat işlemek değildir. Asla! Ancak Havva'nın ağaçtan yemek hususunda arzusu doğrultusunda hareket etmek isteyip, bunu da Ademe güzel göstermesi O'na bir hıyanet olarak sayılmıştır. Ondan sonra gelen kadınların her birisinin hainliği ise kendi durumuna göre değişiklik gösterebilir. Şu hadis de (bu yönüyle) buna yakındır:
"Adem inkar etti, bu sebeble soyundan gelenler de inkar etti."
Hadis aynı şekilde erkeklere, onların ilk annelerinin yapmış oldukları hatırlatılarak zevcelerinden gördükleri hususlar için bir tesellidir. Bunun , onların tabiatlarının bir gereği olduğu hatırlatılmaktadır. O halde, kasıt olmayarak ya da nadiren görülen halleri dolayısıyla erkek, hanımın yaptıkları kusurları kınamakta aşırıya gitmemelidir. Onların bu kâbilden işleri alabildiğine çoğaltarak böyle bir huyun kendilerinde yer etmesine dikkat etmeleri, hatta nefislerini dizginlemeleri arzu ve isteklerine karşı da mucadele etmeleri gerekir. Yardımı Allah'tan dileriz.
(Fethu'l Bâri, Kitabu'l Enbiya, 3330, C. 7, Sf: 15)

"İsrailoğulları olmasaydı yemek bozulmazdı, et kokmazdı, Havva olmasaydı kadın hiçbir zaman kocasına hainlik yapmazdı."
(Muslim Rıda 2/1092, 1470)