Çözüldü Cennetten Boş Kalan Yerler İçin ise Allah Başka İnsanlar Yaratacaktır Hadis Tefsiri Nedir?

Ebû Hureyre radiyallahu anh'dan: (Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu :

"Cennetle cehennem tartıştılar. Cehennem: böbürlenen ve zorba kimselerle, cennet ise insanların güçsüzleri ve insanlar nazarında değersiz olan kimselerle doldurulduklarını ileri sürecekler. Bunun üzerine Allah cennete şöyle diyecek.

"Sen benim rahmetimsin. Seninle ben kullarımdan dilediğime rahmetimi ulaştırırım."

Cehenneme de: "Sen benim azabımsin. Seninle ben kullarımdan istediğime azab ederim. Her ikiniz de dolacaksınız." Cehennem dolmak ve doymak bilmedi. Nihayet Allah ayağını ona koydu ve cehennem de:

"Artık hiç alacak yerim kalmadı, hiç alacak yerim kalmadı" dedi. (Çünkü Allah ayağım koyduğunda) Cehennemin ağzı birbirine kavuştu. Allah yarattıklarından hiç kimseye zulmetmez.

Cennetten boş kalan yerler için ise Allah başka insanlar yaratacaktır."

[Buhârî, Müslim ve Tİrmizî] Hadis-i Şerifin manası şerhi nedir ?

(...) Bize Muhammed b. Abdillah Er-Ruzzî rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Abdu'l-Vehbab b. Atâ', Allah (Azze ve Celle)'nin :
«O gün cehenneme : Doldun mu? diyeceğiz. O da 'daha var mı?' diyecektir.» (Kaf 30) âyet-i kerîmesi hakkında rivayet etti de, dedi ki : Bize Saîd'den, o da Katâde'den, o da Enes b. Mâlik'den, o da Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'den naklen haber verdi kî, şöyle buyurmuşlar:
«Cehennem'e atılmak da, o da 'daha var mı?' diye sormakla devam edecek. Nihayet Rabbu'l-lzze onun üzerine ayağını koyacak ve cûzleri birbirine kavuşacak. Cehennem, 'İzzetin ve keremin hakkı için yeter yeter' diyecek. Cennette de fazlalık devam edecek. Hatta Allah onun için yeni halk yaratacak ve onları cennetin fazlasına iskân edecektir.»
(Muslim, Cennet, Bab 13, Hadis no: 38 - 2848 , 36 - 2846; Buhârî, tefsîr Kâf 1/3, VI, 48, 2689; tevhîd 25, VIII, 186-7; Tirmizî, 2561 - V, 390; Ahmed bin Hanbel, Musned, III, 134, 234)

Ne Allah Teâlâ Kitabında, ne de Rasûlullah (sallallahu aleyhi vesellem) Sunnetinde bu yaratılışın mahiyetini bize bildirmemiştir.

Allah Teâlâ'nın cennet için yeniden kullar yaratması Ehl-i Sunnet'in delillerindendir. Onlara göre sevab vermek, amele bağlı değildir. O, Allah'ın biri lûtfu ihsanıdır. Bu hadîsde de cennette yaratılan kullara hiç bir amelleri olmadığı halde sevab verileceği bildirilmektedir. Nitekim küçükken ölenlerle delilerin hâli de böyledir. Bunların hiç bir ameli olmadığı halde, cennete girecek Allah Teâlâ'nın fadl-u rahmetine nail olacaklardır. Bu hadîsler cennetin pek büyük olduğuna da delildirler. Filhakika sahîh bir hadîsde cennette bir kişiye dunya kadar yer verileceği, dünyanın on misli kadar da ziyâdesi ihsan edileceği ve yine de yeni yaratılacaklar için boş yer kalacağı bildirilmiştir.

Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Kaf suresi 30. ayetin tefsirinde şöyle demektedir:
Buharî ve Muslim ve daha diğerleri Enes (r.anh)'de şu meâlde bir hadis rivayet ederler: Rasulullah (s.a.v) şöyle buyurdu:
"Cehennem daima içine atılır durur ve atıldıkça daha fazla yok mu der. Ta Aziz olan Rabbi ona ayağını koyuncaya kadar. O zaman bazısı bazısına büzülür de yetişir, yetişir, izzetin ve keremin hakkı için derler. Cennette de daima bir fazlalık bulunur. Ta Allah Teâlâ onun için bir halk meydana getirip de onları cennetin fazlalıklarında yerleştirinceye kadar."
Yine Buhari ve Muslim ve daha diğerleri Ebu Hurayra (r.anh)'de rivayet ederler. Demiştir ki: Rasulullah (s.a.v) buyurdu:
"Yani cennet ve ateş munakaşa ettiler. Ateş ben büyüklük taslayanlar ve zorbalarla tercih edildim." dedi.
Cennet de: "Niye bana insanların ancak zayıfları ve sakatları giriyor?" dedi.
Allah Teâlâ da cennete şöyle buyurdu. "Sen benim rahmetimsin, ben seninle kullarımdan dilediğime rahmet ederim. Ateşe de şöyle buyurdu; sen sırf benim azabımsın. Ben seninle kullarımdan dilediğime azab ederim. Her birinize de dolusu var. Ama ateş dolmaz, ta o ayağını koyuncaya kadar ki o vakit yetişir yetişir der. O vakit dolar, bazısı bazısına büzülür. Ve Allah yarattıklarına hiç zulmetmez.
Cennete gelince onun için de Allah Teâlâ yeni bir halk meydana getirir. Ayak cehenneme en son atılacak kullar, yahut ayağını koymak çiğnemek gibi gazab eseri olan bir sıkıştırma ile şiddetini kırmaktan kinayedir.

Taberi ise aynı ayetin tefsirinde şöyle demektedir:
Abdullah b. Abbas, âyeti bu şekilde izah etmiştir. Dehhak ve Mucahid de aynı görüştedirler.
Enes b. Mâlik (r.a nh), Rasulullah (s.a.v.)'in şöyle buyurduğunu rivayet ediyor:
"Cehennemlikler cehenneme atılır. Cehennem ise "Daha var mı?" der. Nihayet Allah, ayağını ona koyar o da "Yeter, yeter" der. (Buhari, K.Tefsir el-Kur'an, Sure: 50, bab: 1)

Âyetin ikinci izah şekli ise şöyledir: "Kıyamet gününde biz cehenneme "Doldun mu?" diye soracağız o da "Daha var mı?" diyecek ve dolmadığını ifade edecektir. Bu izaha göre cehennem bu sözü, Allah tealanın, ayağını onun içine koymasından Önce söyleyecektir. Taberi bu görüşü tercih etmiştir.

Ebu Hurayra (r.anh), Rasulullah'ın, bu hususta şöyle buyurduğunu rivayet ediyor:
"Cennetle cehennem birbirleriyle cedelleştiler. Cehennem şöyle dedi: "Kibirlendiler ve zorbalar bana ayrıldı."
Cennet ise "(Halinden şikayet ederek) Niçin bana, insanların âcizlerinden ve zayıflarından başkası girmiyor?" dedi.
Bunun üzerine Allah teala cennete: "Sen benim rahmetimsin. Ben, seninle kullarımdan dilediğime merhamet ederim." Cehenneme de "Sen azabsın. Ben seninle kullarımdan dilediğime azab ederim." dedi.
Bunların herbirisinin kendisini dolduracak kadar mensubu vardır. Ancak Allah ayağını Cehenneme koymadıkça o dolmayacaktır. Koyduktan sonra ise "Yeter, yeter" diyecek ve dolacak ve büzülecektir.
Allah teala, yaratıklarından hiçbir kimseye zulmetmeyecektir. (Yani; sırf cehennemi doldurmak için oraya girmeyi hak etmeyenleri oraya koymayacaktır) Cennet dolmayınca da Allah teala, onun için yeni yaratıklar var edecektir. (Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-Taberi, Taberi Tefsiri, Hisar Yayınevi: 7/535-537)